است: «هذا البحر الزاخر، هذا الشمس الطالعة، أسخی من الفرات كفا وأوسع من الدنیا قلبا، فمن أبغضه فعلیه لعنة الله؛ این [مرد] دریایی است خروشان. این [مرد] خورشیدی است تابان؛ از فرات بخشنده‌تر و از دنیا پهناورتر است. پس هر کس که با او دشمنی ورزد، لعنت خدا بر او باد».^۱

[۸۷ ].جعفر بن محمّد (ابو القاسم شاشی)

جعفر بن محمّد از شاگردان پرورش‌یافتة محمّد بن مسعود عیّاشی است.^۲

[۸۸ ].علیم بن محمّد (ابو سلمه بكری شاشی)

او از نویسندگانِ راوی‌اي است كه كتابی با عنوان التوحید نگاشته بوده است. این كتاب را نجاشی و دانشیان شیعی در بغداد ندیده‌اند؛ اما نام آن را نجاشی در کتاب‌هاي فهارس ملاحظه كرده است.^۳

[۸۹ ].محمّد بن حماد شاشی

نام وی در اسناد روایات متعددی در کتاب‌هاي اختیار معرفة الرجال،^۴ علل الشرائع^۵ و الأمالی شيخ طوسی^۶ آمده است. این روایات، معمولاً به امام صادق علیه السلام یا امام علی علیه السلام ختم می‌شوند. وی در سده سوم هجری می‌زیسته است. شیخ طوسی، نام فردي را با عنوان «محمّد بن حماد» در الفهرست آورده است و در توضیح او تنها نوشته: «له روایات».^۷ بعید نیست که با «محمّد بن حماد شاشی» متّحد باشند.

نامه‌ای را در بارة ارسال وجوهات به امام نوشته و پاسخ آن را نیز دریافت می‌كند.^۱

استادِ كلینی (م۳۲۹ق) در این روایت، احمد بن یوسف شاشی است. این روایت، تنها در كتاب الغیبة شیخ طوسی آمده و در آثار دیگر یافت نشد. نكتة قابل توجّه، آن است كه كلینی، تنها در همین یك روایت از احمد بن یوسف نقل حدیث كرده است. این روایت، احتمالاً برگرفته از کتاب رسائل کلینی بوده است.

گفتنی است که احمد بن یوسف شاشی نمی‌تواند همان محمّد بن یوسف شاشی باشد؛ چه این كه از جهت زمانی با یكدیگر فاصله دارند.

[۸۵ ].بكر بن علی بن محمّد بن فضل شاشی حاكم (ابو محمّد)

شیخ صدوق در منطقة ایلاق ماوراء النهر از وی حدیث آموخته است.^۲ صدوق در روایت خود، او را حنفی دانسته است؛ ولی انتهای این سند، راویان شناخته شدة شیعی‌اي نظیر: عاصم بن حمید حناط، ابوحمزه ثمالی، عبد الرحمان بن جندب فزاری و كمیل بن زیاد نخعی قرار دارند.^۳

این روایت، همان كلام معروف امام علی علیه السلام در صحرا به كمیل بن زیاد است كه در كلمات قصار نهج البلاغه (حکمت ۱۹۷) نیز آمده است.

[۸۶ ].جعفر بن احمد بن حسین شاشی (ابو محمّد)

او استاد محمّد بن احمد بن شاذان قمی (م۴۱۲ق) است.^۴ ابن شاذان، دوازدهمین منقبت امام علی علیه السلام را در كتابش مائة منقبة، از كتاب وی نقل كرده است. در این روایت، پیامبر خدا صلی الله علیه و اله برای ابو هریره، امام علی علیه السلام را این گونه معرفی كرده