129
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

ـ مظفّر بن جعفر بن محمّد بن عبد الله بن محمّد بن عمر بن علی بن ابی طالب. او از سادات علوی بوده كه افتخار شاگردی فرزند عیّاشی (جعفر بن محمّد) را داشته است. او به شاگردش تلعكبری اجازة نقل از كتب عیّاشی را اعطا می‌كند. وی خود نیز کتاب‌هاي عیّاشی را در محضر فرزند وی فرا گرفته بوده است.۱

۲. تربیت شدگان عیّاشی

ـ «غِلمان العیّاشی» یعنی چه؟

در رجال الطوسی از گروهی از راویان با عنوان «غلمان عیّاشی» یا «اصحاب العیّاشی» یاد شده است. همچنین در کتاب‌هاي رجال، گاهی از عبارت «الغلام» یا «غلمان» در توصیف افراد استفاده می‌شود و گفته می‌شود كه «إنّ فلاناً من غلمان فلان». مقصود رجالیان از این عبارت چیست؟

رجالیان، این عبارات را برای فردی به كار می‌برند كه تحت عنایت ویژه یك استاد قرار گرفته و توسط وی آداب و علم را به خوبی فرا گرفته باشد. براي نمونه، در شناخت‌نامة افراد زیر چنین گفته‌اند: «بكر بن محمّد بن حبیب أبی عثمان المازنی، من غلمان إسماعیل بن میثم،۲ المظفّر بن محمّد بن أحمد أبی الجیش البلخی، من غلمان أبی سهل النوبختی،۳ الكشّی من غلمان العیّاشی،۴ إسماعیل بن عبد الله من غلمان أحمد بن أبی عبد الله البرقی و ممن تأدب علیه وممن كتبه».۵

گذشته از معنای شاگردِ ویژه بودن فرد، چنانچه استاد، شخصیت نیكو و مثبتی داشته باشد، شاگرد نیز كسب تعریف كرده و به همان صفات توصیف می‌شود، بویژه آن‌که مدّت همنشيني، طولانی باشد. پس می‌توان گفت که این عبارت، گویای نوعی مدح برای راوی است.

1.. همان، ص۴۴۲، ش۶۳۰۸.

2.. رجال النجاشی، ص۱۱۰، ش۲۷۹.

3.. الفهرست، طوسی، ص۴۷۳، ش۷۶۰.

4.. رجال الطوسی، ص۴۴۰، ش۶۲۸۸.

5.. رجال النجاشی، ص۹۷، ش۲۴۲.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
128

كتاب روایی بوده است.۱ او از محمّد بن الحسن بن احمد بن الولید القمّی، حسین بن احمد بن ادریس القمّی، جعفر بن محمّد بن قولویه القمی و پدرش و همگی از كشّی، مجموعه آثار شیعه و آثار عیّاشی را از عیّاشی نقل كرده است. تلعكبری به سال ۳۴۰ق، این آثار را از او سماع كرده است.۲

همچنین ابن ندیم، آثار عیّاشی را از کتاب وی گزارش می‌کند و می‌نویسد: حیدر بن محمّد بن نعیم در پایان کتابی که برای ابو الحسن علی بن محمّد علوی، نگاشته بود، نسخه‌ای نوشته که در آن، آثار عیّاشی را یاد کرده است. ابن ندیم پس از یادکرد اسامی آثار عیّاشی می‌نویسد که: حیدر گفته است که تعداد کتاب‌های عیّاشی، ۲۰۸ عنوان بوده است و او ۲۷ کتاب را فراموش کرده است.۳

ـ ابو الحسن حمدویه بن نصیر بن شاهی، راوی آثار عیّاشی است و در دانش و روایت در عصر خودش فردی بی‌نظیر بوده است.

گروه سومی نیز در کتاب‌هاي رجال به عنوان راویان عیّاشی شمرده شدند كه عبارت‌اند از:

ـ حسین بن نعیم.۴

ـ حسین غزال كتنجی (كتونجكی).۵

ـ حسن كرمانی. هر سه نفر افراد ياد شده نیز راوی آثار و روایات عیّاشی بوده‌اند.۶

ـ محمّد بن نعیم خیاط، فرد بی‌سوادي بود؛ ولی حافظة قوی‌اي داشت و توانست روایات بسیاری را از بر كند.۷

1.. الفهرست، طوسی، ص۱۶۶، ش۲۵۹.

2.. رجال الطوسی، ص۴۲۰، ش۶۰۷۳.

3.. الفهرست، ابن ندیم، ص۲۴۴ ـ ۲۴۶.

4.. رجال الطوسی، ص۴۲۱، ش۶۰۷۶.

5.. همان، ش۶۰۷۷.

6.. همان، ص۴۲۱، ش۶۰۷۹.

7.. همان، ص۴۴۰، ش۶۲۹۰.

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38802
صفحه از 356
پرینت  ارسال به