شش. شاگردان
نویسندگان كتب رجال، از بسیاری از راویان با عنوان غلمان عیّاشی تعبیر كرده‌اند كه آنها همگی تربیت شده در مكتب درسیِ محمّد بن مسعود بوده‌اند. گذشته از این افراد، برخی چون: محمّد بن عمر بن عبدالعزیز كشّی، جعفر بن محمّد بن مسعود (فرزند عیّاشی)،۱ حیدر بن محمّد بن نعیم سمرقندی،۲ جعفر بن محمّد بن قولویه قمی،۳ كسانی هستند كه از وی روایت شنیده و به دیگران آموخته‌اند.
۱. راویان آثار و کتاب‌هاي عیاشي
ـ قاضی ابو الحسن علی بن محمّد بن عبد الله قزوینی، از شیعیان سرشناس و مورد اعتماد در حدیث در قرن چهارم بوده است. او به سال ۳۵۶ق، بخشی از كتب و آثار عیّاشی را به بغداد می‌آورد. وی نخستین كسی است كه کتاب‌هاي عیّاشی را به بغداد آورده و عالمان آن دیار را با آثار عیّاشی، آشنا ساخته است. او این كتاب‌ها را به واسطة ابو جعفر احمد بن عیسی علوی، از عیّاشی روایت كرده است.۴
ـ جعفر بن محمّد بن مسعود عیّاشی، فرزند عیّاشی است كه توانسته تمام کتاب‌هاي پدرش را برای ابو المفضل شیبانی روایت كند.۵
ـ ابو عمرو محمّد بن عمر بن عبد العزیز كشّی، دانشمند ثقه و سرشناس شیعه و صاحب كتاب الرجال است. در بارة رابطة وی با عیّاشی نوشته‌اند: «صحب العیّاشی و أخذ عنه و تخرج علیه و فی داره التی كانت مرتعا للشیعة و أهل العلم».۶
ـ حیدر بن محمّد بن نعیم سمرقندی، عالم جلیلی است كه جمیع مصنّفات شیعه و اُصول اوّلیه را روایت كرده است. معروف است كه وی راوی یك هزار
1.. الفهرست، طوسی، ص۳۹۹، ش۶۰۵.
2.. رجال النجاشی، ص۳۵۳.
3.. وسائل الشیعة، ج۸، ص۵۲۴.
4.. رجال النجاشی، ص۲۶۷، ش۶۹۳.
5.. رجال الطوسی، ص۴۱۸، ش۶۰۴۳.
6.. رجال النجاشی، ص۳۷۲، ش۱۰۱۸.
