علی بن حسین از شاگردان محمّد بن مسعود عیّاشی،^۱ جعفر بن محمّد بن مالك و (ابو حسین^۲ یا) ابو جعفر اسدی است.^۳ وی مؤلّف كتاب مداواة الجسد لحیاة الأبد است.^۴

[۵۷ ].فتح بن قرة سمرقندی أبو نصر

صدوق در كتاب علل الشرائع،^۵ حديثي را با سه واسطه از وی نقل می‌كند. این روایت را شاگرد فتح یعنی احمد بن ذهیل نقل می‌كند و استاد فتح در این روایت، محمّد بن خلف مروزی است. با توجّه به تضعیف محمّد بن خلف از جانب عالمان سنّی (همانند ذهبی) به خاطر نقل روایات فضايل امام علی علیه السلام می‌توان شیعه بودن محمّد را احتمال داد.

همچنین مضمون روایت كتاب علل الشرائع، گویای آن است كه راویان روایت باید از شیعیان و یا متمایلان شیعی باشند. این روایت، حدیث مشهور جابر از پیامبر خدا صلی الله علیه و اله است. در قسمتی از آن آمده است: «یا علی لا یحبك إلّا مؤمن و لا یبغضك إلّا منافق أو ولد زنیة او حملته امه وهی طامث».^۶

خطیب بغدادی، نام او را در شمار راویان و بزرگان بغداد ذكر می‌كند. او می‌نویسد كه فتح، اصالتاً بغدادی است؛ ولی ساكن سمرقند شد و به سمرقندی شهرت یافت. همچنين او شاگردیِ عالمان گوناگوني همچون: احمد بن محمّد بن عیسی^۷ (زنده در ۲۷۴ یا ۲۸۰ ق) و عبد الله بن عبد الرحمان دارمی (م۲۵۵ ق) را

[۵۵ ].عبید بن محمّد نخعی شافعی سمرقندی

او استاد ابو عمرو كشّی است. كشّی از وی روایت پیشگوییِ پیامبر خدا صلی الله علیه و الهدر بارة وفات ابوذر را گزارش كرده است. این روایت را كشّی در معرفی مالك اشتر آورده است؛ چه این كه ابوذر در این روایت می‌گوید: «إنّ رسول الله صلی الله علیه و الهأخبرنی إنی أموت فی أرض غربة، وأنه یلی غسلی و دفنی و الصلاة علی رجال من أمته صالحون».

آن کسي که به طور اتفاقی از نزدیكی ربذه می‌گذشته، مالك اشتر بوده كه از وفات ابوذر آگاه و متكفّل امر كفن و دفن وی می‌گردد.^۱

در متون روایی و رجالی، تأییدی بر شیعه بودن عبید بن محمّد یافت نشد، بویژه این كه شهرت وی به «شافعی سمرقندی»، بیان كنندة آن است كه او سنّی شافعی بوده است.

[۵۶ ]. علی بن حسین بن علی طبری (ابو الحسین^۲ بن ابی طاهر)

از راویان شیعه و از اهالی سمرقند است.^۳ او با واسطه از معصومان علیهم السّلام روایت نقل می‌كرد و در توصیف وی گفته شده كه فردی موثّق و وكیل بوده است.^۴ روشن نیست كه وكالت وی از جانب چه كسی بوده است؛ امّا احتمالاً ـ با توجّه به زمان حیات وی ـ باید وكالت از جانب یكی از نوّاب اربعة امام عصر علیه السلام را عهده‌دار بوده باشد.^۵