رازوار (esoteric): مطالب یا علوم رازوار به گونهای بیان میشوند که تنها برای مخاطبان خاصی که متعلق به یک حلقه فکری هستند قابل درک است و معمولا تلاش میشود این گونه سخنان به بیرون از آن حلقه درز نکند. نماد، رمز، تمثیل و کنایه از ابزارهای مورد استفاده در این سبک هستند.
روحانگاری (Docetism): عقیدهای دگراندیشانه در برخی فرقههای مسیحی که مبتنی بر انکار بعد جسمانی برای مسیح است. مخصوصا طبق روایت گنوسی آن که میگفت وجود مادی مسیح و مصائب او همگی توهم و نمودی غیرواقعی بوده است. طبق روایتی دیگر، مسیح انسانی با طبیعت بشری بوده که روح الاهی در او حلول کرده بود و در هنگام تصلیب آن روح از او جدا شده است.
زمانپریشانه/نابهنگام (anachronistic): هر گزارش یا مطلب دیگری که گونهای ناسازگاری یا ناهماهنگی با واقعیتهای تاریخی از لحاظ ترتیب وقوع حوادث داشته باشد. برای مثال روایاتی که سوره انسان را مکی معرفی میکنند، از نظر مفسران شیعی دچار زمانپریشی هستند؛ ازآنرو که در دوران مکی هنوز جنگی رخ نداده بود تا اسیری در شهر باشد.
ژانر (Genre): منظور از ژانر (یا گونه) دسته خاصی از کتابها و نوشتهها هستند که از یک سبک ادبی پیروی میکنند یا به یک موضوع کلی مشترک میپردازند. در مطالعات اسلامی معمولا به سه ژانر مهم در کهنترین آثار مسلمانان توجه خاص میشود که عبارتند از: حدیث، سیره و تفسیر؛ اما در درجه بعد به ژانرهای دیگری مانند قصص الانبیاء، شعر، عرفان و بسیاری ژانرهای دیگر نیز پرداخته میشود.
فرالفظی Anagogical (در اصل به معنای ”اخروی"): یکی از سه روش تفسیری غیرلفظی (شامل تمثیلی، اخلاقی و اخروی) در کلیسای کاتولیک که با انتساب تأویلهای فرالفظی به متون مقدس آنها را ناظر به زندگی آنجهانی تفسیر میکند؛ مثل تفسیر شکافته شدن دریا به دخالت خداوند برای نجات انسانها از زندگی مادی و هدایت به حیات ابدی.
فرهمندی(charisma): دارا بودن ویژگیهایی الهی/ذاتی که موجب تمایز و برتری شخص فرهمند نسبت به سایر مردم میشود و معمولا نوعی جاذبه معنوی را به همراه دارد. در بسیاری از موارد، غربیان این واژه را معادل اصطلاح «ولایت» در فرهنگ اسلامی به کار میبرند.