۱۲
زبان و علم در مجمع البیان[۱]
بروس فاج
ترجمه: سعید آخوندی یزدی
ازآنجاکه قرآن متن اصلی و اساسی در سنت اسلامی به حساب میآید، گستره کاملی از علوم اسلامی در تفاسیر نگاشتهشده بر قرآن عرضه شده است که شامل نشانههایی از بنیانهای فقه و کلام، فرقهگرایی، عرفان و همچنین معیارهای دستور زبانی، نحوی و کاربردهای واژگانی است. در کار علمی در باب ژانر تفسیر، گرایشی برای تلقی این ژانر به عنوان موضوعی در امتداد علوم اسلامی وجود دارد، که به موجب این تلقی عملِ تفسیرنگاری صرفاً تبدیل به تمرینی در (علومی چون) دستور زبان یا کلام میشود، و محقق با این گرایش، به کندوکاو در جزئیاتی فرعی مشغول میشود که نتیجهاش از دست دادن بصیرت نسبت به فضای تفسیر کُراسی [[=قرآنی]] است. رایجترین رویکرد به آثار تفسیری فهرست کردن آراء تفسیری در باب معانی آیاتی برگزیده و مقایسه [[دیدگاههای]] مفسرانِ مختلف ذیل آن آیات
1.*] این مطلب ترجمۀ فصل سوم از کتاب بروس فاج دربارۀ تفسیر طبرسی است:
Bruce Fudge, Qurʾānic Hermeneutics, al-Ṭabrisī and the craft of commentary, Chapter ۳: Language and knowledge in Majmaʿ al-bayān, New York: Routledge, ۲۰۱۱, pp. ۵۷-۸۵.