می‌آید. مقاله بعدی ترجمه فصل سوم از کتاب بروس فاج درباره نگاه طبرسی به مباحث زبانی و ادبی در تفسیر مجمع البیان است. از دو مقاله آخر، یکی مدخلی دائرةالمعارفی از لاوسن درباره تفسیر اخباری در دوره پساصفوی، و دیگری مقاله‌ای از گلیو درباره تفسیر آیه ۲۴ سوره نساء در تفاسیر امامی از آغاز تا عصر حاضر است.

درباره ترجمه

مقالات این مجموعه توسط ۶ نویسنده مختلف به یکی از زبان‌های انگلیسی و فرانسوی نوشته، یا از زبانی دیگر به انگلیسی ترجمه شده‌اند و سپس به قلم ۱۰مترجم مختلف به فارسی برگردانده شده‌اند. بنابراین طبیعی است که این مقالات از لحاظ سبک نگارش یکسان نباشند: بیشتر مقالات قلمی روان و قابل فهم دارند، اما برخی هم دیریاب و دشوارند، بدان سبب که متن اصلی دارای این ویژگی‌ها بوده است. در فرایند ویرایش این ترجمه‌ها حداکثر تلاش به کار گرفته شده است تا در عین وفاداری حداکثری به متون اصلی (و پرهیز از هرگونه دخالت در متن یا محتوای آنها از طریق افزودن عبارات اضافی یا ارائه ترجمه‌های آزاد)، ترجمه‌ای هرچه شیواتر ارائه شود. ازآنجاکه این دو ویژگی در واقع در دو کفه یک ترازو قرار می‌گیرند، برای رسیدن به تعادل چاره‌ای جز آن نیست که در موارد لزوم از بار یکی کاست و به بار دیگری افزود تا خروجی نهایی به وضعیتی متعادل از لحاظ وفاداری به متن غربی و قابل فهم بودن برای خواننده فارسی برسد. بااین‌حال ازآنجاکه ماهیت این کار علمی، و نه ادبی، است ممکن است در موارد بسیاری به نظر برسد که کفه وفاداری به متون غربی سنگین‌تر است. این ناشی از بار معنایی خاصی است که بسیاری از اصطلاحات تخصصی به دوش می‌کشند و در بسیاری از مواقع نمی‌توان با شرح و بسط آنها در ترجمه مشکل را به طور فراگیر حل کرد. به همین دلیل چاره را در آن دیدیم که برای برخی اصطلاحات خاص غربی، که در سراسر کتاب کاربرد دارند، به ذکر معادل‌هایشان اکتفا کنیم و در قسمتی جداگانه تحت عنوان «اصطلاح‌نامه» توضیح کوتاهی درباره آنها بیاوریم. آشنایی با این اصطلاحات و مفاهیم به خواننده پیگیر در زمینه پژوهش‌های غربی کمک می‌کند تا سایر متون غربی در موضوع کلی مطالعات ادیان را نیز بهتر و آسان‌تر درک کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود پیش از شروع به مطالعه کتاب خواننده سری به این اصطلاح‌نامه بزند.

مقالات این مجموعه

چهارده مقاله‌ای که در این کتاب ترجمه و ارائه شده‌اند منتخبی از بهترین نگاشته‌های غربیان در موضوع تفسیر امامیه (البته با صرف نظر از نگاشته‌های مسلمانان در غرب) در دو دهه گذشته هستند که البته قریب به اتفاق آنها در همین چند سال اخیر نگاشته و منتشر شده‌اند. ترتیب چینش مقالات می‌توانست بر اساس تاریخ نشر مقالات باشد؛ اما ازآنجاکه تقریبا هیچ یک از این مقالات ناظر به یکدیگر نیستند و ارجاعی به هم ندارند، چینش آنها بر اساس ترتیبی موضوعی مرجح به نظر رسید. بنابراین کتاب حاضر مشتمل بر دو بخش اصلی است.

در بخش نخست مقالاتی گرد آمده‌اند که حاوی مباحثی کلی درباره تفسیر امامیه هستند و بر یک موضوع خاص و جزئی متمرکز نیستند. مخصوصا دو مقاله اول که یکی درآمدی بر تفسیر شیعی، نوشته بر اشر، و دیگری بحثی درباره چگونگی تعریف تفسیر شیعی، نوشته ریپین، است و هر دو در سال ۲۰۱۴ انتشار یافته‌اند، به‌خوبی بازتاب‌دهنده آخرین نگاه‌ها و یافته‌های غربیان در این موضوع هستند و می‌توانند درآمد خوبی بر این کتاب نیز باشند. از سه مقاله دیگرِ بخش نخست، دو تا مدخل‌های کوتاه دائرةالمعارفی هستند که برای مروری سریع بر تفسیر شیعی از نگاه غربیان مفیدند. آخرین مقاله بخش نخست، بحثی از بر اشر درباره حق تفسیر قرآن در سنت تفسیری شیعه است که آن هم در سال ۲۰۱۴ انتشار یافته است.

بخش دوم کتاب حاضر شامل ۹ مقاله است که هر یک از آنها بر یک اثر تفسیری خاص، یک دوره زمانی خاص یا تفسیر یک آیه خاص در آثار تفسیری شیعه متمرکز هستند. مقالات این بخش بر اساس ترتیب تاریخی سوژه‌ها، از نخستین قرون هجری تا دوران معاصر، چیده شده‌اند. بنابراین در ابتدا مقاله گلیو درباره تاریخ‌گذاری یک حدیث هرمنوتیکی در کتاب سُلَیم بن قیس، سپس مقاله بوورینگ درباره تفسیر منسوب به امام جعفر صادق(ع) و سپس مقاله بر اشر درباره تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) آمده است. پس از آن بخشی از کتاب بر اشر درباره تفاسیر متقدم امامیه در قرون سوم و چهارم هجری و روش‌های تفسیری‌ای که در آنها به کار گرفته شده آمده است. بعد از آن مقاله دیگری از او درباره دو حدیث نامتعارف در تفاسیر متقدم شیعی از فرانسوی به فارسی ترجمه شده است. در ادامه مقاله رابرت گلیو درباره فنون تفسیری منسوب به امامان شیعه در تفاسیر پنج قرن نخست