17
تفسیر امامیه در پژوهش‌های غربی

اصلی ظاهر شده‌اند.۱ این مراعات شمارگان دو دلیل دارد: یکی اینکه گاهی در یک مقاله به پاورقی خاصی ارجاع داده می‌شود و حفظ شمارگان پاورقی‌ها بیشتر می‌تواند صحت ارجاع را تضمین کند. دلیل دوم اینکه به این روش خواننده علاقه‌مند و دقیق‌النظری که قصد مقابله متن ترجمه با متن اصلی را دارد، آسان‌تر می‌تواند با پیگیری شماره پاورقی‌ها مطلب مورد نظرش را در متن انگلیسی بیابد.۲

برای کمک به یافتن مطالب در متون اصلی، تمهید دیگری نیز اندیشیده شده است. در سراسر این کتاب، به جز مقالات کوتاهی که برگرفته از سایت رسمی دائرةالمعارف ایرانیکا هستند، شماره صفحه‌ای که مطلب انگلیسی از آنجا آغاز می‌شود در حاشیه سمت چپ صفحات آمده است. بنابراین خواننده به راحتی می‌تواند بر اساس این شماره‌ها مطلب را به زبان انگلیسی در صفحه مربوط به متن اصلی بیابد. ضمنا مشخصات کتابشناختی هر مقاله در نخستین پاورقی همان مقاله آمده است و شماره‌های موجود در حاشیه صفحات مربوط به همان چاپ مورد اشاره در آن پاورقی است.

درباره ارجاعات و پاورقی‌ها، به موارد بسیاری برمی‌خوریم که نویسنده به کتاب یا مقاله‌ای غربی ارجاع می‌دهد که اکنون ترجمه یا تلخیصی از آن به فارسی موجود است. در این موارد اگر خواننده فارسی زبان از ترجمه آن آثار اطلاع داشته باشد، طبیعتا آسان‌تر می‌تواند مباحث مربوطه را دنبال کند. ازاین‌رو در سراسر این اثر هر جا چنین موردی وجود داشته، با علائم اختصاری و در میان دو قلاب به این صورت مشخص شده است: [[ب.ت: نام نویسنده، نام منبع]]. در این الگو، نام نویسنده به همان صورتی که در آن ترجمه آمده و نام منبع به شکل اختصاری می‌آید و در موارد مهم حتی شماره صفحه مطلب مورد نظر در آن منبع فارسی هم ذکر می‌شود. مشخصات کامل این منابع فارسی را می‌توان بر اساس همان مشخصات اختصاری در ضمیمه پایان کتاب یافت.

1.. تنها استثنا مقالۀ نهم است که پاورقی‌های آن به جای ۴۳ از یک شروع شده‌اند.

2.. بنابراین هر جا ارائۀ توضیحی اضافی از جانب مترجم یا ویراستار ضرورت داشته، آن توضیح یا در قالب پی‌نوشت در انتهای مقاله آمده است، یا اگر وجود آن در پایین همان صفحه مرجح بوده، با استفاده از علامت ستاره در داخل کروشه آمده است تا هم ترتیب شمارگان پاورقی‌های نویسنده حفظ شود، و هم مشخص باشد که این پاورقی افزودۀ مترجم (م.) یا سرویراستار (و.) است.


تفسیر امامیه در پژوهش‌های غربی
16

گذشته از موارد فوق، هر جا ضرورت اقتضا کرده است که کلمه یا عبارتی خارج از متن اصلی به ترجمه افزوده شود، برای رعایت امانت، آن افزوده در میان دوقلاب [[به این صورت]] آمده است. دلیل استفاده از دوقلاب این است که خود نویسندگان غربی از علامت قلاب برای افزودن توضیحاتی به متون ترجمه‌شده از عربی به زبان غربی استفاده کرده‌اند. بدین وسیله توضیحات نویسنده از توضیحات مترجم و ویراستار متمایز می‌شود.

علاوه بر اینها، در سایر موارد نیز تلاش شده متن ترجمه‌ها به دقیق‌ترین شکل بازتاب‌دهنده ویژگی‌های متون اصلی باشند. یکی از این ویژگی‌ها چگونگی کاربرد اصطلاحات اسلامی در متون غربی است. طبق یک عرف رایج در متون تخصصی به زبان‌های غربی هرگاه واژه‌ای به زبانی بیگانه در متن اصلی بیاید با حروف ایتالیک درج می‌شود تا خواننده به‌آسانی دریابد که آن واژه اصطلاحی تخصصی است که برای تأکید بر دقت ویژه نویسنده برای کاربرد آن به همان شکل اصیلش به زبان اصلی آمده است. برای مثال هرچند در انگلیسی معادل‌های فراوانی برای واژه عربی «تفسیر» وجود دارد، در این مجموعه مقالات بارها شاهد آن هستیم که به دلیلی نویسنده از خود کلمه عربی تفسیر با آوانگاری لاتین (tafsīr) استفاده کرده است. ازآنجاکه معمولا نویسندگان غربی در این قبیل کاربردها تعمد و مقصود خاصی دارند، در متن ترجمه هم هر جا کلمه «تفسیر» یا کلمات مشابه چنین وضعیتی داشته‌اند، به شکل ایتالیک متمایز شده‌اند. بنابراین در سراسر کتاب هر کلمه‌ای با این شکل ظاهر شده باشد، نشانه آن است که در متن انگلیسی کتاب هم این کلمه به همین شکل، فقط با آوانگاری لاتین، آمده است و نویسنده غربی از کاربرد معادل فرنگی آن به دلیلی خودداری کرده است. گفتنی است در متون غربی معمولا نام کتاب‌ها هم به صورت ایتالیک درج می‌شوند؛ اما در این ترجمه نام تمام کتاب‌ها حالت ایرانیک دارند و بنابراین از کلمات عربی فوق‌الذکر متمایز هستند. بنابراین اگر در یک جمله کلمه «تفسیر» سه بار و به سه شکل مختلف به این صورت به کار رفته باشد: «... تفسیر... تفسیر... تفسیر عیاشی...»، معنایش آن است که کلمه اول برگردان معادلی غربی (مثلا interpretation) است، کلمه دوم در متن انگلیسی به صورت tafsīr ظاهر شده، و کلمه سوم نام یک کتاب است.

از دیگر ویژگی‌های این ترجمه حفظ شمارگان پاورقی‌ها به همان ترتیبی است که در متن

  • نام منبع :
    تفسیر امامیه در پژوهش‌های غربی
    سایر پدیدآورندگان :
    به کوشش محمدعلی طباطبایی و جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11417
صفحه از 416
پرینت  ارسال به