درس چهارم
مبانی تفسیر روایی؛ گونهها و دیدگاهها
اهداف درس
آگاهی از گونههای مبانی تفسیر روایی؛
آشنایی با مبانیِ صدوری و دلالیِ تفسیر روایی در عرصه روایات تفسیری؛
شناخت نقش سنّت در تفسیر قرآن.
درآمد
منظور از «مبانی تفسیری»، پیش فرضهای بنیادین و باورهای برخاسته از بینش و دانش و نگرش مفسّر است که در گستره وسیعی از فهم و تفسیر قرآن، پایه استنباط و استدلال قرار میگیرند.۱ اگر مبانی تفسیری دگرگون شوند و یا مورد ردّ و انکار قرار گیرند، منابع قابل استناد و استفاده مفسّر و نیز فرایند و گاه نتیجه تفسیر نیز دچار تغییر میشود.
به سخن دیگر، مفسّر، در پاسخ به چراییِ کاربرد روش ویژه خود و نیز استدلال بر استفاده یا کنار نهادن یک منبع تفسیری، به گزارههایی ارجاع میدهد که مقبول همگان یا دستکم خود او است. مفسّر خود در فرایند تفسیرش، به این گزارهها تکیه دارد و در مراحل