فهرست مطالب

این کتاب، در چند فصل جداگانه به روشن کردن مبادی، مبانی، منابع و روش تفسیر روایی، اختصاص یافته است.
در فصل نخست این کتاب مباحث مقدّماتی و مبادی تفسیر روایی، مانند تعریف شیوۀ تفسیر روایی و گونه‌شناسی روایات تفسیری پرداخته شده است. همچنین کارکردهای گوناگون این دسته از روایات، به ویژه کارکرد تأویل و جَرْی و تطبیق مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل دوم از مبانی تفسیر روایی مانند اعتبار و کارآمدی سنّت و حدیث را در عرصۀ تفسیر قرآن سخن به میان آمده است و تلاش شده است تا اعتبار نسبی روایات تفسیری و فواید آنها نشان داده شود.
فصل سوم کتاب، اختصاص به روش‌شناسی تفسیر روایی و مرحله‌بندی آن دارد. در این فصل، شیوۀ متداول تفسیر روایی، نقد شده و روش نو و کامل‌تری پیشنهاد شده است. مراحل دهگانۀ این روش نو، درس‌های نهم تا چهاردهم را پوشش داده است.
در فصل پایانی نیز به معرّفی منابع تفسیر روایی اختصاص داده شده است. این معرّفی با اتّکا و ارجاع به کتاب‌های نوشته شده در زمینۀ تاریخ تفسیر و منابع آن، بسیار مختصر و در سه درس نگاشته شده است.
به دلیل راه‌یابی برخی اختلال‌ها و آسیب‌ها به تفسیر روایی، در جلد دوم کتاب، به آسیب‌شناسی تفسیر روایی پرداخته‌ایم که توضیح آن در جای خود آمده است.
در علت تألیف جلد دوم کتاب جامع روایی با عنوان آسیب شناسی لازم است توضیح داده شود که در کنار پیمودن مسیر تفسیر، نیازمند شناخت آسیب‌های دامن‌گیر هر مرحله نیز وجود دارد.
اگر آسیب‌ها شناخته نشود، ممکن است در اتّخاذ مبانی تفسیر، نادرست عمل شود و در نتیجه، تفسیرهای ناروا به وجود آید.
این احتمال در عرصۀ منابع و شیوۀ تفسیر نیز، در خور توجه است. از این رو، اهمّیت شناخت اختلال‌ها و آسیب‌های تفسیر روایی، کم‌تر از یادگیری مبانی و آگاهی از روش آن نیست. چشم بستن بر آسیب‌ها و آفت‌های تفسیر روایی، می‌تواند ما را از دست‌یابی به حقایق والای آسمانی و معارف ژرف وحیانی، محروم کند و از نیل به نگرش قرآنی اهل بیت علیهم السلام باز دارد.
این مجلد آهنگ آن دارد که آسیب‌های تفسیر روایی را در چهار عرصه منابع، مبانی، روش و محتوای روایات تفسیری بکاود و در حدّ بضاعت علمی خویش، راهی برای پیش‌گیری یا درمان آن‌ها بنمایاند.
آگاهی از این آسیب‌ها می تواند ما را از درافتادن به اخباری‌گری، ساده‌انگاری و تفسیر به رأی نگاه دارد و از دخالت دادن روایات نادرست و اعتماد بر احادیث ساختگی در فرایند تفسیر جلو گیرد.
کتاب تفسیر جامع روایی ۱ و ۲ از سلسله مباحثات و تدریس مکرّر ایشان در موضوع یاد شده در دانشگاه قرآن و حدیث است که پس از بازخوانی و بازنویسی به شکل درس‌نامه تدوین شده است.
ازاین ‌رو، در آغاز هر درس، اهداف آن تعریف شده و در پایان هر درس، چکیدۀ آن نیز آورده شده است. افزون بر این، با طراحی و تدوین چند پرسش و پژوهش، تلاش شده تا فراگیرنده، آموخته‌های خویش را تعمیق ببخشد و با ورود به فضاهای نو و متناسب با سرمایۀ علمی‌اش، توانایی حلّ مسائل مرتبط را بیابد.
هر دو مجلّد این کتاب، قالب درس‌نامه‌ای دارند و تعداد و حجم درس‌ها، متناسب با شانزده یا هفده جلسۀ متعارف، در یک نیم‌سال تحصیلی طرّاحی شده است.