37
تفسیر روایی جامع (۱)

حجّت در زمین خود و خلیفه در شهرهایش قرار داد، و او را براى بهشت نیافرید. معصیت آدم در بهشت بود و نه در زمین، و عصمت او لازم است که در زمین باشد تا تقدیرهاى امر خدا انجام شود. لذا وقتى او به زمین فرود آورده شد و حجّت و خلیفه گردید، معصوم گشت؛ به دلیل این سخن خداى  عز و جل: (خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان بر گزید).

۰.امّا در این سخن خداوند  عز و جل که: (و صاحب ماهى، آن گاه که خشمگین رفت و گمان برد که ما بر او توانایى نداریم)، گمان به معناى یقین است. یعنى یقین کرد که خداوند، دامنه روزى‏اش را بر او تنگ نمى‏کند. آیا سخن خداى  عز و جل را نشنیده‏اى: (امّا هر گاه او انسان را گرفتار کرد و روزى‏اش را بر او تنگ گرفت…)، یعنى روزى‏اش را کم کرد. اگر یونس علیه السلام گمان کرده بود که خدا بر او توان ندارد، که کافر شده بود! امّا سخن خداوند در باره یوسف علیه السلام که: (آن زن (زلیخا) قصد او را کرد و او هم قصد وى را مى‏کرد)، یعنى زلیخا قصد گناه با او را کرد؛ ولى یوسف تصمیم گرفت که اگر زلیخا به زور و اجبار روى آورد، او را بکشد؛ چراکه زلیخا به کار (گناه) بزرگى روى آورده بود، و خداوند یوسف را، هم از قتل زلیخا و هم از اقدام به فحشا باز داشت، و آن، این سخن خداى  عز و جل است: (این گونه [کردیم‏] تا بدى و فحشا را از او باز گرداندیم)، یعنى کشتن و زنا را. امّا داوود علیه السلام، آنان که با شما هستند، در باره او چه مى‏گویند؟».

۰.على بن محمّد بن جهم گفت: مى‏گویند که داوود علیه السلام در اتاقش نماز مى‏خواند. ابلیس به صورت پرنده‏اى که زیباتر از آن نبود، آشکار شد. داوود نمازش را شکست و برخاست تا آن پرنده را بگیرد. پرنده از اتاق بیرون آمد و به بام رفت. داوود هم به دنبال او بالا رفت. پرنده به خانه اوریا پسر حَنان پرید. داوود با نگاه خود، پرنده را دنبال می‏کرد که دید زن اوریا در حال شست‏وشوى خویش است. وقتى چشمش به او افتاد، دل‏باخته‏اش شد. اوریا در جنگى شرکت داشت و داوود به فرمانده‏ او نوشت که اوریا را از پیش‏گامان تابوت۱ قرار دهد. اوریا هم جلو رفت و در جنگ با مشرکان پیروز شد. این بر داوود گران آمد و بار دیگر به فرمانده

1.. منظور از «تابوت»، همان صندوق عهد است که طبق آیۀ ۲۴۸ سورۀ بقره، آرامش خاطرى از جانب پروردگار بوده و بازمانده‏اى از آنچه خاندان موسى و خاندان هارون علیهم السّلام بر جاى نهاده‏اند، در آن بوده است. بنی اسرائیل در جنگ‌ها، این صندوق را پیشاپیش سپاه حرکت می‏دادند تا مایۀ پیروزی آنان شود.


تفسیر روایی جامع (۱)
36

یتَزَوَّجَ بِامرَأَةٍ قُتِلَ بَعلُهَا کانَ دَاوُدُ علیه السلام. فَتَزَوَّجَ بِامرَأَةِ أُورِیا لَمَّا قُتِلَ وَ انقَضَت عِدَّتُهَا مِنهُ فَذَلِک الَّذِی شَقَّ عَلَى النَّاسِ‏ مِن قِبَلِ أُورِیا. وَ أَمَّا مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و اله ‏وَ قَولُ اللَّهِ  عز و جل‏ (وَتُخْفِى فِى نَفْسِکَ مَا ٱللَّهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَى ٱلنَّاسَ وَ ٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ‏)۱ فَإِنَّ اللَّهَ  عز و جل عَرَّفَ نَبیَّهُ صلی الله علیه و اله أَسمَاءَ أَزوَاجِهِ فِی دَارِ الدُّنیا وَ أَسمَاءَ أَزوَاجِهِ فِی دَارِ الآخِرَةِ وَ أَنَّهُنَّ أُمَّهَاتُ المُؤمِنِینَ وَ إِحدَاهُنَّ مَن سُمِّی لَهُ زَینَبُ بِنتُ جَحشٍ وَ هِی یومَئِذٍ تَحتَ زَیدِ بنِ حَارِثَةَ. فَأَخفَى اسمَهَا فِی نَفسِهِ وَ لَم یُبدِهِ لِکیلَا یقُولَ‏ أَحَدٌ مِنَ المُنَافِقِینَ إِنَّهُ قَالَ فِی امرَأَةٍ فِی بَیتِ رَجُلٍ إِنَّهَا إِحدَى أَزوَاجِهِ مِن أُمَّهَاتِ المُؤمِنِینَ! وَ خَشِی قَولَ المُنَافِقِینَ فَقَالَ اللَّهُ  عز و جل‏: (وَ تَخْشَى ٱلنَّاسَ وَ ٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ‏) یعنِی فِی نَفسِک وَ إِنَّ اللَّهَ  عز و جل مَا تَوَلَّى تَزوِیجَ أَحَدٍ مِن خَلقِهِ إِلَّا تَزوِیجَ حَوَّاءَ مِن آدَمَ علیه السلام وَ زَینَبَ مِن رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و اله بِقَولِهِ‏: (فَلَمَّا قَضَىٰ زَیْدٌ مِّنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاکَهَا) الآیةَ وَ فَاطِمَةَ [علیها السلام] مِن عَلِیٍّ علیه السلام».۲

۰.علی بن محمّد بن جهم گفت: اى پسر پیامبر خدا! آیا شما قائل به عصمت پیامبران هستید؟ امام علیه السلام فرمود: «آرى». گفت: پس در این سخن خداى  عز و جل چه مى‏کنى: (آدم، پروردگارش را نافرمانى کرد و بیراهه رفت) و نیز در این سخن خداوند  عز و جل: (و صاحب ماهى، آن گاه که خشمگین رفت، گمان برد که ما بر او توانایى نداریم)؟ و در باره سخن خداوند  عز و جل در باره یوسف علیه السلام: (آن زن (زلیخا) قصد او را کرد، و او (یوسف) هم قصد وى را کرد)؟ و در باره داوود علیه السلام: (داوود دانست که ما او را آزمودیم)؟ و در باره سخن خداوند متعال در باره پیامبرش محمّد صلی الله علیه و اله: (در حالی که تو در دلْ پنهان داشتى، آنچه را خدا آشکار کننده آن است).

۰.امام رضا علیه السلام فرمود: «اى على! واى بر تو! از خدا بترس و به پیامبران خدا، نسبت فحشا مده و کتاب خدا را به رأى خودت تأویل مکن که خداوند  عز و جل فرموده است: (تأویل آن را جز خدا و استواران [در علم] نمى‏دانند). امّا سخن خداوند در باره آدم علیه السلام که: (آدم، پروردگارش را نافرمانى کرد و بیراهه رفت)، خداوند  عز و جل آدم را

1.. احزاب: آیۀ ۳۷.

2.. عیون أخبار الرضا علیه السلام: ج۱ ص۱۷۰ ح۱.

  • نام منبع :
    تفسیر روایی جامع (۱)
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 36563
صفحه از 311
پرینت  ارسال به