صحابه ایشان بودند، امّا فرصت و حوصله مطالعه اسناد و نیز بحثهای ادبی و عقلی را نداشتند. او تفسیر قبلی خود، ترجمان القرآن را مبنا قرار داد و اسناد آن را حذف کرد؛ امّا همه احادیث ذیل آیات را نگاه داشت.
تفسیر الدرّ المنثور به تفسیر طبری شباهت دارد؛ هرچند مانند او به تحلیل و جمعبندی روایات مختلف نمیپردازد، از خود کم‌تر اظهار نظر میکند و به جای اسناد، تنها نام منبع و راوی حدیث را میآورد. دستهبندی کتاب، مطابق با تدوین قرآن است و ذیل همه سورهها و به همان ترتیب، روایاتی آمده است. الدرّ المنثور مانند دیگر تألیفات پرشمار سیوطی، مورد استقبال مفسّران دیگر مانند شوکانی، آلوسی، و شنقیطی قرار گرفته و نسخههای فراوانی از آن تهیّه شده و نشر یافته است.
نکته. در باره چند تفسیر یاد شده، این نکته گفتنی است که انتساب این کتابها به مؤلّفانشان، معلوم و مشهور است. برای نمونه، کتابشناسانی که تألیفات فراوان سیوطی را نام بردهاند، تفسیر الدرّ المنثور را نیز جزو نوشتههای او بر شمردهاند.۱
دیگر اینکه بسیاری از روایات این تفاسیر، مسند و تعداد فراوانی نیز بدون سند است. در میان روایات مسند نیز از هر دو دسته راویان قوی و ضعیف، مشاهده میشود و برخی را هم تنها رجالشناسان اهل سنّت، توثیق کردهاند. تفاسیر رواییِ اهل سنّت، به آسیب‌های دیگر نیز دچارند که در بخش آسیب‌شناسی (جلد دوم کتاب) به آنها اشاره خواهیم کرد.۲
الگوی معرّفی یک تفسیر
برای ارائه یک الگوی معرّفی، تفسیر الدرّ المنثور را به گونه تفصیلی بررسی میکنیم. این
