جست و جوی کلیدواژهای آیات و مراجعه به روایات تفسیری در ذیل هر آیه، به روایات گردآوری شده در باره آیه مورد نظر خود برسند.
کاستی شیوه رایج
مفسّران پیشین، با مطالعه پیمایشیِ متون حدیثی، روایاتى را بر میگزیدند که در همان نظر نخست، ناظر به آیهای از آیات قرآن بود. ایشان فرصت این را نداشتند که برای دستیابی به همه روایات تفسیری، یک یک متون حدیثی را از ابتدا تا انتها، و تنها با توجّه به یک آیه مطالعه نمایند و اگر لازم شد، در معنا و مفهوم و مراد جدّى هر حدیث، کند و کاو کنند تا مبادا حدیثی مرتبط را از دست بدهند. انتظار چنین کاری از یک تن، به دور از واقع است. این کار گسترده، تنها از عهده گروههای متعدّد پژوهشی و در طول سالیان دراز بر میآید.
افزون بر این، برخی روایات به یک آیه نظر مستقیم دارند و به آیهای دیگر نظر غیر مستقیم دارند. این گونه روایات معمولاً، ذیل آیه نخست آورده میشوند و در آیه کمارتباطتر، از یاد میروند و با وجود نگاهشان به آیه، مورد بهرهبرداری قرار نمیگیرند.
این بدان معنا است که گردآوریِ روایات با اتّکای محض به کتابهاى تفسیرى موجود، نمیتواند ما را از دسترسی به همه روایات تفسیری موجود مطمئن کند و از رنج جست و جو در کتابهای حدیثی برهاند؛ زیرا نمیتوان ادّعا کرد که همه احادیث در باره آیه مورد نظر گرد آمده و نظر نهایی ائمّه علیهم السّلام را به ما مینمایاند. از این رو، نباید به مجموع روایاتی که تنها در این چند کتاب تفسیر روایی آمده، اکتفا کرد و نظر حاصل از آنها را برداشتى مستند به اهل بیت دانست.
کاستیِ این شیوه، هنگامی روشن میشود که در ذیل برخی از آیات، به روایاتی دست یابیم که به تفسیر آیه کمک میکنند، ولی تفاسیر روایی، آنها را نیاوردهاند. به زودی، نمونههایی برای این مطلب ارائه میکنیم.
شایان ذکر است که مؤلّفان ارجمند تفاسیر روایى، در یافتن و سپس تدوین بسیاری از احادیث ناظر به آیه، موفّق بودهاند؛ امّا مسئله ما کشف مقصود الهى است و از این رو، باید