مراجعه به متن بدون توجّه به قرینههای آن خواهد بود؛ همان گونه که مراجعه انحصاری به اهل بیت علیهم السّلام، به معنای مراجعه به قرینههایی رها و جدا از متن اصلی است. نتیجه این گونه مراجعه، محروم ماندن از هر دو، به صورت کامل و درست خود خواهد بود.
حاصل پذیرش مطلب فوق این است که برای ارائه نظر نهایی، کنار هم نهادن این دو ثقلِ معرفتی، ضروری است و تنها، برآیند مستند به مجموع آنها قابل استناد به دین است. گفتنی است که با در نظر آوردن معصومیت اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و اله در هر دو عرصه گفتار و رفتار، از کردار آنان نیز مانند گفتارشان، میتوان برای تفسیر و تبیین قرآن به عنوان قرینههای ناپیوسته بیرونی، بهره برد.
نکته قابل توجّه آنکه روایات تفسیری، در دسترسی به دو دسته قرینه دیگر نیز یاریگر ما هستند. احادیث اهل بیت علیهم السّلام، گاه اسباب نزول آیات و قرینههای مقامی را گزارش میکنند و به کشف سیاق مقامی یاری میرسانند. برخی از روایات تفسیری نیز نسبتهای نهفته و کمتر در دسترس میان آیات را آشکار میکنند و آیه را در دل آیات مرتبط با آن تبیین مینمایند. نمونه مشهور، کنار هم آوردن دو آیه بسیار دور از هم، توسّط امام علی علیه السلام است. ایشان عبارت (حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ) در صدر آیه ۲۳۳ سوره بقره۱ را در کنار (وَ حَمْلُهُ وَ فِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا) در آیه پانزدهم سوره احقاف۲ مینهد تا کمترین زمان بارداری را از آن استنباط کند و بدین سان، زنی را که فرزندی شش ماهه به دنیا آورده بود، از تهمت زنا و اجرای حد برهاند.۳
شیوه دستیابی به روایات تفسیری
گردآوری روایات تفسیری و ناظر به آیات، دو مرحله اصلی دارد. ابتدا آن دسته از روایات
1.. (وَالوَالِدَاتُ یُرضِعنَ أَولَادَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ لِمَن أَرَادَ أَن یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ…؛ و مادران [باید] فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند. [این حکم] براى کسى است که بخواهد دوران شیردهی را تکمیل کند…).
2.. (وَ وَصَّینَا الإِنسَانَ بِوَالِدَیهِ إِحسَانًا حَمَلَتهُ أُمُّهُ کُرهًا وَ وَضَعَتهُ کُرهًا وَ حَملُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهرًا…؛ و انسان را [نسبت] به پدر و مادرش به احسان سفارش کردیم. مادرش با تحمّل رنج، به او باردار شد و با تحمّل رنج او را به دنیا آورد. و بارداری و از شیر گرفتنِ او سى ماه است…).
3.. برای آگاهی از همۀ ماجرا، ر.ک: دعائم الاسلام: ج۱ ص۸۷.