نمونهها
بر پایه تعریفی که از سیاق مقامی ارائه شد، میتوان آن را برای همه آیات شریف قرآن، موجود و مفروض دانست؛ امّا نمیتوان در همه جا و به صورت همیشگی، آن را یافت و نشان داد؛ زیرا همه اسباب نزول نقل نشده و همه رخدادها و نیز فضا، محیط و بستر فرهنگی و اجتماعیِ معاصر قرآن، به صورت کامل گزارش نشده است.
یک نمونه از سیاق تاریخی و سیاسی، شکست اوّلیه روم در جنگ با ایران است. اگر در فضای آن روزگار، قدرت جنگیِ ایران را تصوّر کنیم و خبر شکست روم را نیز بشنویم، آن گاه چارهای نداریم جز آنکه خبر استوار و بدون تردید قرآن را در باره پیروزی قریب الوقوع روم، نه یک پیشگوییِ ساده، که اعجازی ویژه قرآن بدانیم.۱
نمونه دوم، درک دو واژه «ایلاف» و «رحلة» در سوره قریش است که فهم عمیق آنها، در گرو اطلاع از وضعیت اقتصادی مکّه و چگونگیِ سفرهای تجاری و هر ساله بازرگانان قریش به شام و یمن است.
نمونه دیگر، تطبیق کوثر بر حضرت فاطمه علیها السلام است. سوره کوثر در ردّ طعنه مشرکان مکّه است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله را بدون نسل و ابتر خواندند. فضاشناسی و آگاهی از سیاق و وقایع همزمان با نزول سوره، ما را به مقصود سوره می‌رساند و تطبیق کوثر بر حضرت فاطمه علیها السلام را به عنوان مصداق بارز، کامل و عیان آن، تأیید می‌کند.۲ بیتوجّهی به این سیاق مقامی، می‌تواند موجب تردید در این باره شود و سوره را از پیام اصلی خود دور کند،
