میکنیم و به برخی از تفاسیری که به این احتمالات معنایی پرداختهاند، ارجاع میدهیم.
آیه نخست، آیه ۱۰۲ سوره بقره است:
۰.(وَاتَّبَعُوا مَا تَتلُوا الشَّیاطِینُ عَلَى مُلک سُلَیمَانَ وَ مَا کفَرَ سُلَیمَانُ وَ لَکنَّ الشَّیاطِینَ کفَرُوا یعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحرَ وَ مَا أُنزِلَ عَلَى المَلَکینِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَ مَارُوتَ وَ مَا یُعَلِّمَانِ مِن أَحَدٍ حَتَّى یقُولَا إِنَّمَا نَحنُ فِتنَةٌ فَلَا تَکفُر فَیتَعَلَّمُونَ مِنهُمَا مَا یفَرِّقُونَ بِهِ بَینَ المَرءِ وَزَوجِهِ وَ مَا هُم بِضَارِّینَ بِهِ مِن أَحَدٍ إِلَّا بِإِذنِ اللَّهِ وَ یتَعَلَّمُونَ مَا یضُرُّهُم وَ لَا ینفَعُهُم وَ لَقَد عَلِمُوا لَمَنِ اشتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الآَخِرَةِ مِن خَلَاقٍ وَ لَبِئسَ مَا شَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم لَو کانُوا یعلَمُونَ).۱
در این آیه به دلیل وجود احتمالات معناییِ متفاوت در واژه «ما» و نیز حرف «واو» که هر کدام در چند جای آیه آمدهاند و بسیاری عوامل دیگر، ترکیبهایی گوناگون در آیه متصوّر است. علامه طباطبایی احتمالات معناییِ آیه را بسیار فراوان و آن را شگفتآور خوانده است. ما بخشهایی از سخن ایشان را میآوریم که بیشتر ناظر به اختلافات در ترکیب کلام است و نه اختلافهای برخاسته از دیگر عوامل:
۰.مفسّران در تفسیر این آیه، اختلاف عجیبی دارند که نمونه آن به سختی در آیهای دیگر یافت میشود. آنان در مرجع ضمیر (اتَّبَعوا) اختلاف دارند که آیا مراد یهودیانی است که در زمان سلیمان بودهاند یا یهودیانی که در زمان پیامبر صلی الله علیه و اله
