نیز چگونگی داد و ستد زبانی و فرهنگی میان قرآن و آنها نیز توجّه شایانی می‌شود. این داد و ستد، در بسیاری از واژه‌‌های قرآنی مانند: (حطّة)۱، (عصینا)۲، (راعنا)۳ و (محراب)۴ قابل پیگری و ردیابی است. در برخی از تفاسیر کهن شیعی نیز چنین تلاشهایی به چشم می‌خورد. شیخ طوسی در معناشناسی واژه (راعنا)۵ چنین آورده است:
۰.و قَال أبو جَعفَر علیه السلام: «هذِهِ الکَلِمَةُ سَبٌّ بِالعِبرانیّةِ، إلیه کانوا یَذهَبونَ». قالَ الحسینُ بنُ علیِّ المَغرِبی: فَبَحَثتُهُم عَن ذلکَ فَوَجَدتُهُم یَقولونَ: «راع رن»۶. قال: عَلَى مَعنى الفسادِ و البَلاءِ.۷
۰.امام باقر علیه السلام فرمود: «این کلمه، دشنامی است به زبان عبری و [یهودیان عصر پیامبر صلی الله علیه و اله نیز] همین معنا را اراده می‌کردند». حسین بن علی مغربی می‌‌گوید: من از عبری‌زبانان در این باره جست و جو کردم و دریافتم که می‌گویند: «راع رن»؛ به معنای تباهی و گرفتاری.
این مهم، نیازمند آشنایی با زبانهای عبری و هند و اروپایی و تسلّط بر دانش زبانشناسی است که هنوز برای بسیاری، دور از دسترس مینماید.۸
۲. کتاب‌های فروق اللغه
دیگر منبع در دسترس ـ که بیشتر به کار درک ظرافتها و مرزها و حدود معانی واژهها
1.. سورۀ بقره: آیۀ ۵۸ و سورۀ اعراف: آیۀ ۱۶۱.
2.. سورۀ بقره: آیۀ ۹۳ و سورۀ نساء: آیۀ ۴۶.
3.. سورۀ بقره: آیۀ ۱۰۴ و سورۀ نساء: آیۀ ۴۶.
4.. سورۀ آل عمران: آیۀ ۳۷ و ۳۹ و سورۀ مریم: آیۀ ۱۱ و سورۀ ص: آیۀ ۲۱.
5.. بقره: آیۀ ۱۰۴.
6.. احتمال تصحیف در ضبط و کتابت این کلمه، دور از ذهن نیست.
7.. التبیان فی تفسیر القرآن: ج۱ ص۳۸۹.
8.. آیة اللّٰه محمّد جواد بلاغی نیز در تفسیرش به این نکته توجه کرده است (آلاء الرحمان: ج۱ ص۱۱۳). گفتنی است که این کار، در پژوهشکدۀ تفسیر اهل بیت وابسته به مؤسّسۀ علمی ـ فرهنگی دار الحدیث نیز آغاز شده و به زودی شاهد نشر مقالههای به دست آمده خواهیم بود.
