۰.داوود بن قاسم جعفری میگوید: به امام جواد علیه السلام گفتم: فدایت گردم! [معنای] صمد چیست؟ فرمود: «آقا و سرور که [در هر حاجتی] به او توجّه میشود، چه در کم و چه در زیاد».
۰.دو. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ السَّرِیِّ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ شَیْءٍ مِنَ التَّوْحِیدِ؟ فَقَالَ: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَتْ أَسْمَاؤُهُ الَّتِی یُدْعَا بِهَا وَ تَعَالَى فِی عُلُوِّ کُنْهِهِ، وَاحِدٌ تَوَحَّدَ بِالتَّوْحِیدِ فِی تَوَحُّدِهِ، ثُمَّ أَجْرَاهُ عَلَى خَلْقِهِ فَهُوَ وَاحِدٌ صَمَد قُدُّوسٌ، یَعْبُدُهُ کُلُّ شَیْءٍ وَ یَصْمُدُ إِلَیْهِ کُلُّ شَیْءٍ وَ وَسِعَ کُلَّ شَیْءٍ عِلْماً».۱
۰.جابر جعفی گوید: از امام باقر علیه السلام مطلبی در باره توحید پرسیدم. فرمود: «خداوند ـ که مبارک است نامهایش که بدانها خوانده میشود و در کنه ذاتش، والا است ـ واحدی است که در یگانگیاش یکتا بود و سپس صفات خود را بر آفریدگانش جاری کرد. پس او یکی است، صمد است، پاکیزه و منزّه است، همه چیز او را میپرستد و همه چیز به او روی میآورد و دانش او همه چیز را فرا گرفته است».
۲. ایجاد احتمالات معنایی نو
یکی از فواید روایات ضعیف السند، ارائه احتمالات معنایی، در عرصه معنایابی آیات قرآنی است. ما میتوانیم به این احتمالات معنایی بیندیشیم، آن گاه با بررسی سیاق متنی و دقّت و تأمّل در گوهر معناییِ واژگان و عبارات آیه و یا از طریق کنار هم گذاشتن آیات متناظر، آنها را ردّ یا تصدیق کنیم.
گاه ممکن است تصوّر ساده یک احتمال معنایی بدون در نظر آوردن چیزی دیگر، سبب تصدیق آن گردد. روایت در این حالت، دریچهای میگشاید تا ما خود، به معنای آیه راه یابیم. نقش روایت در این حالت، نقش پلی برای رسیدن به تبیین آیه است که کافی است از وجود آن آگاه بشویم تا عبور کنیم، و دیگر مهم نیست چه کسی آن را بنا کرده باشد. نقش