به کار گیرد؛ سؤالهایی برخاسته از درون روایت و در تناظر با قرآن.
این نگرش دقیق و عمیق، دقّت و حسّاسیت مفسّر را نسبت به لایهها و ناگفتههای آیهها، افزایش میدهد. این دقّتِ افزایش یافته و جهت گرفته، پژوهشگر را در سیر قرینهیابی، به ویژه یافتن قرائن درونْقرآنی یاری میدهد و او را به کشف برخی مفاهیم نو و نهفته در آیات، موفّق میدارد. این برداشتهای نو، هر گاه با همراهیِ سیاق قرآنی و تأیید آیات متناظر نیز پشتیبانی شوند، میتوانند روایت ضعیف السند مزبور را نیز اعتبار ببخشند و بر گنجینه روایات معتبر تفسیری بیفزایند.
نمونه نخست. در باره حضرت مریم علیها السلام و حضرت زکریّا علیه السلام، دو روایت مرسل از طریق ابوبصیر از امام صادق علیه السلام نقل شده که علامه طباطبایی( آنها را تقویت کرده است:
۱.... فَلَمَّا بَلَغت مَریمُ صارَت فی المِحرابِ و أَرِخَت عَلَى نَفسِها سِتراً و کانَ لا یَراها أحدٌ و کان یَدخُلُ علیها زَکریّا المِحرابَ فیَجِدُ عِندَها فاکهةَ الصَّیفِ فی الشِّتاء و فاکهةَ الشِّتاء فی الصَّیف. فکان یَقولُ: (أَنَّىٰ لَکِ هَذَا؟). فتقولُ: (هُوَ مِنْ عِندِ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ یَرْزُقُ مَن یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ)۱.۲
۰.هنگامی که مریم علیها السلام به بلوغ رسید، به محراب رفت و پردهای برای خود آویخت و کسی او را نمیدید. [تنها] زکریّا علیه السلام وارد محراب او میشد و در زمستان میوههای تابستانه را نزد او میدید و در تابستان میوههای زمستانه! پس میگفت: (این از کجا برای تو [آمده] است؟)مریم علیها السلام میگفت: (آن از جانب خدا است. خدا به هر کس بخواهد، بی حساب روزی میدهد).
۲.إنَّ زَکریّا لَمّا دَعا رَبَّه أن یَهَبَ لَه ذَکَرا فَنادَتهُ المَلائِکَةُ بِما نَادَتهُ بِه، أَحَبَّ أن یَعلَمَ أنَّ ذلکَ الصَّوتَ مِنَ اللّهِ، أُوحی إلیهِ أنَّ آیةَ ذلکَ أن یُمسِکَ لِسانَه عَنِ الکَلامِ ثَلاثَةَ أیّامٍ. قالَ: فَلمّا أمسَکَ لِسانَهُ و لَم یَتَکَلَّم عَلِمَ أنّه لا یَقدِرُ عَلى ذلِکَ إلّا اللّهُ. و ذلکَ قولُ اللّهِ: (رَبِّ اجْعَلْ لِی آیَةً قَالَ: آیَتُکَ ألّا تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَةَ