1.. طه: آیۀ ۵.

2.. المحاسن: ج۱ ص۲۳۸ ح۲۱۲.

3.. مجادله: آیۀ ۱۲ (یَا أَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا إِذَا نَاجَیتُمُ ٱلرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَینَ یَدَى نَجوَاکُم صَدَقَةً ذَٰلِکَ خَیرٌ لَّکُم وَ أَطهَرُ فَإِن لَّم تَجِدُوا فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ) که با آیۀ پس از آن، نسخ شده است.

4.. بقره: آیۀ ۱۰۹ (وَدَّ کَثِیرٌ مِّن أَهلِ ٱلکِتَابِ لَو یَرُدُّونَکُم مِّن بَعدِ إِیمَانِکُم کُفَّارًا حَسَدًا مِّن عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ ٱلحَقُّ فَاعفُوا وَ ٱصفَحُوا حَتَّىٰ یَأتِىَ ٱللَّهُ بِأَمرِهِ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ کُلِّ شَى‏ءٍ قَدِیرٌ) که با آیات جهاد و قتال نسخ شده است.

5.. انفال: آیۀ ۶۵ (یَا أَیُّهَا ٱلنَّبِىُّ حَرِّضِ ٱلمُؤمِنِینَ عَلَى ٱلقِتَالِ إِن یَکُن مِّنکُم عِشرُونَ صَابِرُونَ یَغلِبُوا مِائَتَینِ وَإِن یَکُن مِّنکُم مِّائَةٌ یَغلِبُوا أَلفًا مِّنَ ٱلَّذِینَ کَفَرُوا بِأَنَّهُم قَومٌ لَّایَفقَهُونَ) که با آیۀ پس از آن، نسخ شده است.

6.. نساء: آیۀ ۱۵ (وَٱلَّـٰتِى یَأتِینَ ٱلفَاحِشَةَ مِن نِّسَائِکُم فَاستَشهِدُوا عَلَیهِنَّ أَربَعَةً مِّنکُم فَإِن شَهِدُوا فَأَمسِکُوهُنَّ فِى ٱلبُیُوتِ حَتَّىٰ یَتَوَفَّاهُنَّ ٱلمَوتُ أَو یَجعَلَ ٱللَّهُ لَهُنَّ سَبِیلاً) که با آیۀ دوم سورۀ نور، نسخ شده است.

7.. انفال: آیۀ ۷۲ (إِنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَـٰهَدُوا بِأَموَالِهِم وَأَنفُسِهِم فِى سَبِیلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِینَ ءَاوَوا وَّنَصَرُوا أُولٰئِکَ بَعضُهُم أَولِیَاءُ بَعضٍ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُوا وَلَم یُهَاجِرُوا مَا لَکُم مِّن وَلَـٰیَتِهِم مِّن شَى‏ءٍ حَتَّىٰ یُهَاجِرُوا وَإِنِ ٱستَنصَرُوکُم فِى ٱلدِّینِ فَعَلَیکُمُ ٱلنَّصرُ إِلَّا عَلَىٰ قَومٍ بَینَکُم وَبَینَهُم مِّیثَـٰقٌ وَٱللَّهُ بِمَا تَعمَلُونَ بَصِیرٌ) که با آیۀ ۷۵ همین سوره، نسخ شده است.

8.. بقره: آیۀ ۲۴۰(وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّونَ مِنکُم وَیَذَرُونَ أَزوَاجًا وَصِیَّةً لّاِزوَاجِهِم مَّتَاعًا إِلَى ٱلحَولِ غَیرَ إِخرَاجٍ فَإِن خَرَجنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیکُم فِى مَا فَعَلنَ فِى أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعرُوفٍ وَٱللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ) که با آیۀ ۲۳۴ همین سوره و آیۀ دوازدهم سورۀ نساء، نسخ شده است.

1.. الکافی: ج۵ ص۳۶۲ ح۱ : سَأَلَ ابنُ أَبِی العَوجَاءِ هِشَامَ بنَ الحَکمِ فَقَالَ لَه: «ألَیسَ اللَّه حَکیماً؟». قَالَ: «بَلَى وهُوَ أَحکمُ الحَاکمِینَ». قَالَ: «فَأَخبِرنِی عَن قَولِه  عز و جل: (فَانکحُوا ما طابَ لَکم مِنَ النِّساءِ مَثنى وثُلاثَ ورُباعَ فَإِن خِفتُم أَلَّا تَعدِلُوا فَواحِدَةً). ألَیسَ هَذَا فَرضاً؟». قَال: بَلَى. قَال: «فَأَخبِرنِی عَن قَولِه  عز و جل: (و لَن تَستَطِیعُوا أَن تَعدِلُوا بَینَ النِّساءِ و لَو حَرَصتُم فَلا تَمِیلُوا کلَّ المَیلِ)، أَیُّ حَکیمٍ یتَکلَّمُ بِهَذَا؟!». فَلَم یکن عِندَه جَوَابٌ، فَرَحَلَ إِلَى المَدِینَةِ إِلَى أَبِی عَبدِ اللَّه علیه السلام فَقَالَ: «یا هِشَامُ، فِی غَیرِ وَقتِ حَجٍّ و لَا عُمرَةٍ ؟!». قَالَ: «نَعَم ـ جُعِلتُ فِدَاکَ ـ لأَمرٍ أَهَمَّنی. إِنَّ ابنَ أَبِی العَوجَاءِ سَأَلَنِی عَن مَسأَلَةٍ لَم یکن عِندِی فِیهَا شَیءٌ». قَالَ: «و مَا هِی؟». قَالَ: فَأَخبَرَه بِالقِصَّةِ. فَقَالَ لَه أَبُو عَبدِ اللَّه علیه السلام: «أَمَّا قَولُه  عز و جل: (فَانکحُوا ما طابَ لَکم مِنَ النِّساءِ مَثنى و ثُلاثَ و رُباعَ فَإِن خِفتُم أَلَّا تَعدِلُوا فَواحِدَةً) یعنِی فِی النَّفَقَةِ و أَمَّا قَولُه: (و لَن تَستَطِیعُوا أَن تَعدِلُوا بَینَ النِّساءِ و لَو حَرَصتُم فَلا تَمِیلُوا کلَّ المَیلِ فَتَذَرُوها کالمُعَلَّقَةِ) یعنِی فِی المَوَدَّةِ». قَالَ: فَلَمَّا قَدِمَ عَلَیه هِشَامٌ بِهَذَا الجَوَابِ و أَخبَرَه، قَالَ: «و اللَّه مَا هَذَا مِن عِندِک».

2.. انبیا: آیۀ ۵۲.

3.. مجمع البیان: ج۷ ص۹۴.

4.. توبه: آیۀ ۶۱.

5.. شیاع، به معنای «شیوع خبر میان جامعه» در مواردی مانند دیدن هلال ماه، حجّت است و می‏تواند مبنای عمل قرار گیرد.

6.. الکافی: ج۵ ص۲۹۹ ح۱.

7.. آیۀ متشابه، بیش‏تر بر آیه‏ای اطلاق می‏شود که معنای ظاهری و مفهوم ابتداییِ آن، با مبانی اعتقادی و فکریِ برآمده از قرآن و عقل و یا دیگر مسلّمات دینی، ناسازگار می‏نماید. از همین رو، نمی‏توان پذیرفت که مقصود (( گویندۀ حکیم، همان معنای ظاهری باشد. معنای بدوی آیات متشابه، به وسیلۀ آیات محکم قرآن نفی می‏شود و زمینۀ تأویل آن‏ها فراهم می‏آید. پی بردن به معنای تأویلی و مراد اصلی این آیات، در گرو یافتن و گردآوری قرینه‏ها است. آیۀ هفدهم سورۀ حاقّه: (وَ یَحمِلُ عَرشَ رَبِّکَ فَوقَهُم یَومَئِذٍ ثَمَانِیَةٌ ؛ و عرش پروردگارت را در آن روز، هشت فرشته بر سر خود بر می‌دارند) و آیۀ دهم سورۀ فتح: (یَدُ ٱللَّهِ فَوقَ أَیدِیهِم؛ دست خدا بالای دستان آن‌ها است) دو نمونه از آیات متشابه‌اند.