عرب جاهلی است. همچنین، فهم عمیق معنای «نَسیء» در آیه ۳۷ سوره توبه،۱ نیاز به مطالعه جنگها و غارتهای عرب جاهلی پیش از اسلام دارد.۲ فهم دقیق آیه نخستین سوره قمر، نیاز به کاوش در تاریخ و وقایع مقارن با انشقاق ماه در صدر اسلام دارد.۳ فهم بهتر آیات ناظر به رباخواری، طلاق، ظهار و ایلاء و بردهداری، نیازمند درک روابط اقتصادی و حقوقیِ معاصر نزول قرآن و مطالعه جامعه حجاز در آن روزگار است. آگاهی همهجانبه از کارهایی مانند قماربازی، دخترکشی از بیم اسارت و فرزندکشی از سرِ سفاهت و هراس از فقر، ازدواج با زن پدر و دیگر گونههای ازدواج و عادات زشتی که قرآن آنها را سخت نکوهیده نیز، در گرو گردآوریِ دادههای تاریخی و شناخت هر چه بیشتر جامعه جاهلی است. برخی از آیات شریف قرآن نیز به مکانهایی مانند مَدیَن، سبأ، مسجد الاقصی، طور سَینا و مجمع البحرین اشاره دارند که تشخیص آنها به دانش جغرافیا نیاز دارد.
گفتنی است که بخشی از قرینهها و اسباب نزول نیز در روایات تفسیری آمدهاند که در درس آینده، از آنها سخن خواهیم گفت.
1.در آیۀ ۳۶ و ۳۷ سورۀ توبه آمده است: (إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّهِ اثنا عَشَرَ شَهراً فی کِتابِ اللَّهِ یَومَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الأَرضَ مِنها أَربَعَةٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ القَیِّمُ فَلا تَظلِمُوا فیهِنَّ أَنفُسَکُم وَ قاتِلُوا المُشرِکینَ کَافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُم کَافَّةً وَ اعلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقین * إِنَّمَا النَّسیءُ زِیادَةٌ فِی الکُفرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذینَ کَفَرُوا یُحِلُّونَهُ عاماً وَ یُحَرِّمُونَهُ عاماً لِیُواطِؤُا عِدَّةَ ما حَرَّمَ اللَّهُ فَیُحِلُّوا ما حَرَّمَ اللَّهُ زُیِّنَ لَهُم سُوءُ أَعمالِهِم وَ اللَّهُ لا یَهدِی القَومَ الکافِرینَ؛ در حقیقت، شمارۀ ماهها نزد خدا ـ از روزى که آسمانها و زمین را آفریده ـ در کتاب [علمِ] خدا، دوازده ماه است. از این [دوازده ماه]، چهار ماه، [ماهِ] حرام است. این است آیین استوار، پس در این [چهار ماه] بر خود ستم مکنید و همگى با مشرکان بجنگید، چنانکه آنان همگى با شما مىجنگند، و بدانید که خدا با پرهیزگاران است. جز این نیست که جابهجا کردنِ[ـِـ ماههاى حرام]، فزونى در کفر است که کافران به وسیلۀ آن گمراه مىشوند؛ آن را یک سال حلال مىشمارند، و یک سال [دیگر]، آن را حرام مىدانند، تا با شمارۀ ماههایى که خدا حرام کرده، موافق سازند! و در نتیجه، آنچه را خدا حرام کرده، [بر خود] حلال گردانند. زشتىِ اعمالشان برایشان آراسته شده است، و خدا گروه کافران را هدایت نمىکند).
2.. بخشی از این اطلاعات، در کتابهای تاریخ بهویژه آنچه در بارۀ جاهلیت پیش از اسلام نوشته شده، موجود است. برای نمونه، ر.ک: مجموعۀ ده جلدی المفصّل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، اثر دکتر جواد علی.
3.. قمر: آیۀ ۱: (ٱقْتَرَبَتِ ٱلسَّاعَةُ وَ ٱنشَقَّ ٱلْقَمَرُ).