به علّت امکان جایگذاری آیات بر خلاف ترتیب نزول (امکان عدم انطباق سیاق تدوین با سیاق نزول)، هنگامی میتوان به سیاق تدوین استناد کرد که وحدت نزول آیات همنشین، احراز شود و احتمال معترضه بودن آیه یا عبارت، منتفی گردد.
سیاق، در پی بردن به مقصود پدیدآورنده متن، جلوگیری از تقطیع نادرست، تحمیل آرای ناروا، تفسیر به رأی، کاهش احتمالات معنایی و ترجیح یا تعیین برخی از احتمالات، نقش بهسزایی دارد.
پرسش و پژوهش
۱. احتمالات معنایی را در آیه: (ثُمَّ کانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاءُوا السُّوأَىٰ أَنْ کذَّبُوا بِآَیاتِ اللَّهِ وَکانُوا بِهَا یسْتَهْزِئُونَ)۱ بررسی کنید.
۲. با مراجعه به تفسیر المیزان، برای چهار گونه از کارکردهای سیاق، نمونهای بیابید.
۳. آیاتی بیابید که با تفاوت در ترکیب نحوی آنها، معانی متفاوت به دست آید.
۴. سه آیه معترضه در دل آیات مختلف قرآن شناسایی کنید.