مؤمن الطاق در برشماری ادله خویش مبنی بر لزوم اطاعت و افضلیت حضرت علی علیه السلام، تمسک به نص را دلیلی جداگانه دانسته و از احادیثی چون حدیث ثقلین، حدیث سفینه بهنیکویی در تبیین و دفاع از باورهایش استفاده کرده است.
ابوجعفر در مناظرههایی به ضعف حدیث هم توجه داشته و از پذیرش احادیث ضعیف استنکاف میورزیده است. برای نمونه، در گفتوگویش با ابوحنیفه درباره نکاح، روایتی را که ابوحنیفه در مقامِ دفاع از نسخ متعه روایت میکند را بهدلیل شاذ بودن روایت رد میکند.۱
روش استفاده از عقل
امروزه میدانیم که متکلمان برای عقل، بسته به حوزهای که آن را به کار میبندند کارکردهای متفاوتی در نظر داشتهاند. به نظر میرسد در بازه زمانی بحث، بارزترین کارکرد عقل را در عرصه کارکرد استنباطی و همچنین کارکرد دفاعی و حتی کارکرد عملی و نظری عقل میتوان یافت. منظور از کارکرد نظری عقل همان کشف حقایق نظری و هستها و نیستهاست. کارکرد عملی عقل، ادراک حسن و قبح افعال بهصورت کلی و جزیی و حکم به باید و نباید آن افعال است. کارکرد استنباطی عقل نیز بیشتر نقش فهم و مقایسه در مفاهیم و مقدمات و لوازم را ایفا میکند. به دست دادن مراد شارع و فهم گفتار او و احیاناً حل تعارضات ظاهری و... همگی کارکرد همین عقل است. کارکرد دفاعی عقل نیز رفتاری است که عقل جهت دفاع از دین در تمام عرصههای تبیین، اثبات و رد شبهات از خود به نمایش میگذارد.
اما آنچه در مناظرات ابوجعفر از تلاشهای عقلانی قابل پیگیری است کاربست عقل در بیشتر این حوزههاست. برای نمونه، او در مناظره با ابنابیخدره، دلیل عقلیای بر لزوم اطاعت از علیبنابیطالب علیه السلاماقامه میکند که در واقع، نمونهای خام از برهان لطف متکلمان بعدی است: «اما دلیل عقل بر اطاعت علی علیه السلاماینچنین است: همه مردم به وسیله اطاعت و ارشاد عالمان، خداوند را میپرستند؛ و این مطلب اجماعی است که علی علیه السلاماعلم اصحاب رسول خدا علیهم السلام بوده است و مردم پیوسته به او مراجعه و نیازهای خود را از او میپرسیدند و حال آنکه علی علیه السلاماز دیگران بینیاز بود».۲