ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری مؤمن الطاق هم بوده است. در مجموع، بحث ارائه مباحث آزاد با پیروان نحله‌های مختلف فکری، اطلاعات وسیع دینی، حضور ذهن و تیزهوشی، بهره‌مندی از روحِ نقد و قدرتِ بیان، جرأت و گستاخی در بیان مطلب و... از بارزترین ویژگی‌های اوست؛ اما در میان این ویژگی‌ها، شجاعت و پردلی او چشم‌گیر است. بسیاریِ مناظرات وی از طرفی و خصوصیت و جایگاه و منزلتی جماعتی که ابوجعفر در بین ایشان به مناظره می‌پردازد گواه این مدعاست.۱ حاضر جوابی او نیز در پاسخ‌گویی به سؤالات و ایرادات به واقع تحسین برانگیز است.۲
به گمان می‌رسد این ویژگی‌های ممتازِ اجتماعی آن‌قدر در خور توجه بوده است که فرقه‌نگاران اهل سنت پیرو نمایشنامه پردازش شده خویش، مبنی بر ساخت فرقه‌های مختلف به نام و نشان هر یک از صحابی مطرح اهل بیت علیهم السلام از فرقه‌ای نام ببرند که به محمد بن علی بن نعمان منسوب است. نام این فرقه در منابع مختلف متفاوت آمده است، پاره‌ای آن را «نعمانیه» خوانده‌اند۳ و بعضی «شیطانیه» نام نهاده‌اند.۴ البته، این رفتار چندان در واقعیت قضیه نقش ندارد، آنچه محرز است همانا گذرانِ حیاتِ پربرکتِ مؤمن الطاق در کنفِ اهل‌بیت علیهم السلام و بهره‌مندی از معارف الهی ایشان و استفاده از این سرچشمه معرفتی است. در پاک اعتقادی او همین بس که امام صادق علیه السلامدرباره او فرموده‌اند: «چهار تن را از همه کس - چه زنده و چه مرده - بیشتر دوست دارم: برید بن معاویة عجلی، زرارة بن أعین، محمد بن مسلم و أبوجعفر الأحول را».۵
1.برای نمونه، نک: شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۴ و ۴۲۶؛ خوئی، معجم الرجال الحدیث، ج۱۸، ص۴۲؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۱۴۰-۱۴۱؛ کلینی، اصول کافی، ج۱، باب الاضطرار الی الحجة، ح۵.
2.نک: شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۰۷؛ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۳۴. نمونه‌هایی از این مورد را نک: نجاشی، رجال، ص۳۲۵؛ خوئی، رجال الحدیث، ج۱۸، ص۳۷؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۸۰و ۳۱۵؛ كشی، رجال، ص۱۸۷و۱۹۰؛ کلینی، اصول کافی، ج۵، ص۴۵۰؛ ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۳۰۰؛ ابن حمدون، تذکرة الحمدونیة، ج۳، ص۱۶؛ الابی، نثر الدر، ج۱، ص۱۵۹؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص۱۱۱؛ مرزبانی، مختصر اخبار الشعراء، ص۸۸، ابن ندیم، تکملة الفهرست، ص۳۲۹.
3.. نک: شهرستانی، الملل والنحل، ج۱، ص۱۸۶.
4.نک: زرکلی، الأعلام، ج۶، ص۲۷۱؛ اسفراینی، التبصیر فی الدین، ج۱، ص۴۰؛ زبیدی، تاج العروس، ج۱۳، ص۳۱۰؛ سمعانی، الأنساب، ج۳، ص۵۰۱؛ ابن طاهر مقدسی، البدء والتاریخ، ج۵، ص۱۳۲؛ فخر رازی، اعتقادات الفرق المسلمین والمشركین، ج۱، ص۶؛ بغدادی، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۵۳؛ شهرستانی، الملل والنحل، ج۱، ص۱۸۶.
5.. نک: کشّی، رجال، ص۱۸۵، ۱۳۵؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۷۶؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۷، ص۳۴۰.
