یَکْفُرْ بِالْإیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ) پرسیده است.۱ عبید درباره این‌که آیا شفاعت پیامبر صلی الله علیه و اله به مؤمنین هم خواهد رسید۲ و همچنین درباره گناهان کبیره۳ مطالبی نقل کرده است. عبدالله بن بکیر با واسطه از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که با وجود ایمان هیچ گناهی تأثیر نمی‌کند و با وجود کفر نیز رفتار نیک هیچ سودی نخواهد داشت.۴ این حجم از روایات که تنها بخشی از روایات خاندان اعین در مسئله ایمان و کفر است، به‌خوبی گویای تلاش خاندان اعین برای روشن کردن تمام ابعاد مسئله ایمان است.
از مسائل حائز اهمیت در این پژوهش، شناخت جایگاه خاندان اعین در نظریه‌‌پردازی در باب ایمان در جامعه شیعی آن روزگار است. شواهد گویای آن است که خاندان اعین در این دوره تاریخی فعال‌ترین شیعیان در این مسئله بوده‌‌اند و با بررسی روایات مسئله ایمان و فروعات آن روشن می‌شود که بیشتر این روایات که عمیق‌‌ترین و دقیق‌‌ترین آنهایند، از سوی خاندان اعین از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام نقل شده‌اند.
به همین ترتیب خاندان اعین تلاش فراوانی نیز در راستای حل مسائل مورد مناقشه اندیشه ایمان داشتند. برای مثال، چند تن از اعضای خاندان اعین از سخن رسول خدا صلی الله علیه و الهدرباره خروج روح ایمان از فرد زناکار۵ که محل مناقشه گروه‌‌های مختلف فکری مسلمانان بود،۶ پرسش کردند.۷ حمران در دورانی که تعریف ایمان مورد اختلاف ریشه‌ای بین خوارج و مرجئه بود، در
1.. کلینی، کافی، ج۲، ص۳۸۷.
2.. عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۳۱۴.
3.. شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۵.
4.. برقی، محاسن، ج۱، ص۱۶۶.
5.. «إذا زنى العبد خرج منه روح الْإیمان».
6.. دربارۀ این‌که آیا گناه سبب خروج از دایرۀ ایمان می‌شود یا نه در میان فرقه‌های مختلف، اختلاف‌نظر وجود داشت. برای مثال، مُرجئیان بر این باور بودند که گناه سبب خروج از ایمان نمی‌شود. «ابن أَبی عمیر عن علی بن الزَّیات عن عبید بن زرارَة قال دخل ابن قیس الماصر وعمرو بن ذرّ وأَظن معهما أَبو حنیفة على أَبی جعفر علیه السلامفتكلم ابن قیس الماصر فقال إنَّا لا نخرج أَهل دعوتنا وأَهل ملَّتنا من الْإیمان فی الْمعاصی والذُّنُوب قَال فقال له أَبو جعْفر علیه السلامیا ابن قیس أَما رسول اللَّه صلی الله علیه و اله‌فقد قال لَا یزنی الزَّانی و هو مؤمن ولا یسْرق السَّارق وهو مؤمن فاذْهب أَنْت وأَصحابك حیث شئت».
7.. «عنه عن ابن فضال عن عبد الله بن بكیر قال قلت لأبی جعفر علیه السلامفی قول رسول الله صلی الله علیه و اله إذا زنى الرجل فارقه روح الإیمان قال قوله عزوجل وَأَیدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ ذلك الذی یفارقهم» (برای نمونه، نک: برقی، محاسن، ج۱، ص۱۰۶).
