سبب خروج از دایره ایمان می‌شوند، از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام نقل کرده است.۱
مسئله ایمان همان‌گونه که برای زراره موضوع پرسش و مهم بود، مورد توجه بسیاری از افراد خاندان اعین نیز بود و برای مثال، برای حمران بن اعین نیز پرسش‌هایی در مسئله ایمان مطرح شد. حمران برای پاسخ به آنها، به امام باقر علیه السلام مراجعه کرد و آن حضرت اندیشه زراره را، نقد فرمودند و نادرست شمردند۲ و حمران که درگیر مسئله ایمان بود، از سوی امام علیه السلام با مسئله دیگری در این زمینه یعنی متفاوت بودن اسلام با ایمان آشنا شد.۳ درحالی‌که بسیاری از فرقه‌های اسلامی بین ایمان و اسلام تفاوتی قائل نبودند،۴ مغایر بودن این دو به‌صورت یک مسئله اعتقادی برای نخستین‌بار از سوی امام باقر علیه السلام مطرح شد. شاید بتوان حمران را نخستین راوی این موضوع دانست؛ زیرا در روایات دیگر اصحاب، به‌گونه‌ای این مسئله ذکر شده است که گویی پیش از این در فضای جامعه آن مسئله مطرح بوده است.۵
حمران پس از آگاهی از تفاوت اسلام و ایمان، برای شناخت ابعاد این مسئله از امام علیه السلام پرسید: آیا ایمان در اعمال امروزی و این‌جهانی نیز اثر دارد یا این‌که تنها ثواب در آخرت را به همراه می‌آورد؟ و همچنین رابطه ایمان و اسلام با وجود تفاوتشان چیست؟۶
خاندان اعین در عصر امام صادق علیه السلام نیز در پی فهم صحیح و عمیق مسئله ایمان و لوازم آن بوده‌اند. شاهد این ادعا، روایات فراوانی است که از طبقه نخست و طبقات بعدی خاندان اعین از امام صادق علیه السلام نقل شده است. عبدالرحیم بن قصیر در نامه‌ای به‌وسیله عبدالملک بن اعین در مورد مسائل مورد مناقشه و اختلاف میان مردم پرسش کرده است که مسئله ایمان یکی از این مسائل بوده است.۷ زراره و همچنین حمران در روایاتی از امام صادق علیه السلام از تفسیر«المرجون» و «المستضعفین» پرسیده‌اند.۸ عبید بن زرارة از امام صادق علیه السلام درباره معنا و مفاد آیه شریفه (مَنْ
1.. برای نمونه، نک: عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۱، ص۳۳۵؛ ج۲، ص۱۹۹ -۲۰۰.
2.. شیخ صدوق، کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۰۸.
3.. کلینی، کافی، ج۲، ص۲۷.
4.. خوارج و معتزله و زیدیه به تفاوتی میان ایمان و اسلام قائل نبودند (شیخ مفید، اوائل المقالات، ص۴۸).
5.. شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص۳۸۱.
6.. کلینی، کافی، ج۲، ص۲۷.
7.. شیخ صدوق، التوحید، ص۲۲۸ -۲۲۹.
8.. کلینی، کافی، ج۲، ص۳۸۲؛ عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۱۱۰.
