این اندیشه زراره مانع از جواز ازدواج با غیر شیعیان^۱ و همچنین اقتدا کردن به آنها در نماز می‌شد.^۲ ظاهراً زراره در اوایل امامت امام باقر علیه السلام که به‌تازگی به مذهب اهل بیت علیهم السلامپیوسته بود؛ چنین می‌اندیشید.^۳

چگونگی شکل‌گیری چنین اندیشه‌ای در زراره نا‌معلوم مانده است، برای یافتن پاسخ این ابهام، باید مدنظر داشت که آغازگران مسئله ایمان و کفر در جهان اسلام خوارج بوده‌اند. در دوران نخستین حیات امام باقر علیه السلام که زراره به سؤال از مسئله ایمان می‌پرداخت، خوارج به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گروه‌‌های فکری در مسئله ایمان به‌حساب می‌آمدند. خوارج با تفسیر نادرست برخی آیات قرآن کریم، زمینه‌‌های برداشت افراطی از مسئله ایمان را آماده کرده بودند.^۴ گمان می‌رود زراره از آنجا که از قرآن‌پژوهان بوده،^۵ بر اساس فضای حاکم شده از سوی خوارج، چنین برداشتی از آیات قرآن داشته است‌‌، به‌گونه‌ای که او برای تقسیم انسان‌ها به کافر و مؤمن به آیه شریفه (و هوالذی خلقکم فمنکم کافر ومنکم مؤمن) استناد می‌کرده است.^۶

افزون بر زراره اصحاب دیگری نیز همچون هاشم صاحب البرید^۷ و ابو بصیر^۸ نیز انسان‌ها را تنها به دو دسته تقسیم می‌کردند؛ دسته نخست مؤمنین که در اندیشه آنها تنها شیعیان هستند، و گروه دوم کفار که شامل تمام غیر شیعیان می‌شوند؛ چه آنها که به حقیقت ولایت اهل بیت‌ علیهم السلامآگاه هستند و

غیر از ایمان است و هر مؤمنی مسلمان است، درحالی‌که هر مسلمانی، مؤمن نیست‌‌؛ اما معتزله و بسیاری از خوارج برخلاف این عقیده هستند و گمان کرده‌اند که هر مسلمانی مؤمن است و هیچ فرقی بین اسلام و ایمان در دین نیست.^۱‌

در مورد ماهیت ایمان، گویا بین امامیان اختلاف‌نظر بود. اشعری در مقالات الاسلامیین، امامیه را در زمینه ایمان و کفر دارای سه نظریه دانسته است‌‌: دیدگاه نخست که از آنِ اکثریت شیعیان بود، ایمان را اقرار به توحید و رسول خدا صلی الله علیه و الهو امامان علیهم السلامو هر آنچه را که اینان آورده‌‌اند، می‌دانسته و معرفت به این موارد را نیز ضروری می‌دانسته است؛ پس آن کسی که بشناسد و اقرار کند، مسلمان و مؤمن است و آن‌که اقرار کند درحالی‌که نمی‌شناسد، مسلمان است، ولی مؤمن نیست.^۲ دیدگاه دوم که از آن شیعیان هم‌عصر اشعری است، معتقد است که ایمان جمیع طاعات و کفر جمیع معاصی است.^۳ دیدگاه سوم که از آن اصحاب علی بن میثم است، ایمان را معرفت و اقرار و انجام تمام طاعات می‌داند؛ پس هر آن‌که جمیع طاعات را انجام دهد، ایمان کاملی خواهد داشت و آن‌که مقداری از آن را ترک کند، در حالی که منکر آن نیست، مؤمن نخواهد بود و فاسق است، اما با این وجود، او همچنان مسلمان بوده و احکام اسلام در حق او جاری خواهد بود.^۴

شواهد نشان از دغدغه خاندان اعین در تبیین مسئله ایمان و کفر دارد. روایات فراوانی از این خاندان در مسئله ایمان و کفر و لوازم آن می‌توان دید که بسیاری از آنها در قالب پرسش و پاسخ و ‌گفت‌وگو با ائمه‌‌ علیهم السلاممطرح شده‌اند.^۵ در بیان سیر تاریخی اندیشه خاندان اعین در مسئله ایمان و کفر باید گفت زراره به‌عنوان نخستین فرد از این جریان در آغاز بر این باور بود که همه انسان‌ها یا مؤمن‌اند یا کافر، بدون این‌که گروه سومی وجود داشته باشد. همچنین او معتقد بود که مؤمنان لزوماً به بهشت و کافران نیز بی‌شک به جهنم می‌روند.^۶ لازم به ذکر است که در دیدگاه زراره، مؤمنین منحصر در شیعیان بوده‌اند. از این ‌روی او از مخالفان با معارف امامیه دوری می‌جست.^۷