سرآغاز و شاخص‌‌ترین عضو خط فکری خاندان اعین، زرارة بن اعین است. او افزون بر فقیه، محدث و قاری قرآن بودن به وصفِ متکلم نیز شهره بوده است^۱ و در مجادلات کلامی کسی را یارای مناظر‌‌ه با او نبود. هرچند او در سا‌لهای پایانی زندگی‌اش دست از مناظره کشید.^۲ البته، دست کشیدن او از مناظره، به معنای ترک صحنه اندیشه‌‌ورزی اعتقادی نیست؛ چرا که زراره تا پایان عمر، به اندیشه‌‌سازی در مباحث کلامی ادامه داد. او برای نظریه‌‌سازی در مسئله استطاعت، در کهن‌سالیِ امام صادق علیه السلام که هم‌زمان با دوران سالخوردگی زراره بود، به آن حضرت علیه السلام مراجعه کرد.^۳ توجه به این نکته ضروری است که با همه این ویژگی‌ها و امتیازات - برخلاف دیدگاه ابن ندیم -^۴ نمی‌توان زراره را مهم‌ترین نظریه‌پرداز عصر حضور دانست. با این‌که نجاشی^۵ و شیخ طوسی^۶ به متکلم بودن زراره اذعان داشته‌اند، هیچ‌کدام از آنها‌ با توجه به در اختیار داشتن‌ فهرست ابن ندیم، او را بزرگ‌ترین متکلم امامیه در کوفه ندانسته‌اند. سخن ابو غالب نیز با این‌که خود از خاندان زراره است، چنین ادعایی را نمی‌رساند.^۷ همچنان‌ که شمارِ نظریه‌‌های منسوب به او در آثار کلامی، مقالات و ملل و‌نحل هرگز قابل مقایسه با اندیشه‌‌های متکلمانی همچون هشام بن حکم نیست.^۸ افزون بر آن، شمار اندک نگاشته‌های منتسب به زراره در منابع رجالی^۹ ادعای ابن ندیم را با مشکل روبه‌رو می‌کند؛ هرچند می‌توان برداشت دیگری از کلام ابن ندیم کرد و آن این‌که زراره در جدَل و کلام از تمام افراد دیگر خبره‌تر و کارآمدتر بود. شاهد این کلام، می‌تواند سخن ابوغالب در بیان قدرت بالای زراره در مناظره باشد.^۱۰ احتمال دیگر برای سخن ابن ندیم،

شواهد نشان می دهند که روش کلامی خاندان اعین، بهره‌گیری همزمان از عقل و نصوص دینی برای نظریه‌پردازی‌‌های خارج از متون دینی بود. خاندان اعین به حجیت عقل در کسب معارف اعتقادی باور داشت و با بهره‌گیری از عقل و نصوص دینی، نظریه‌سازی‌‌های خارج از متون دینی انجام می‌دادند و آنجا که این نظریه‌سازی‌ها با بن‌بست روبه‌رو می‌شد، رجوع دوباره به امامان علیهم السلام، چاره‌ساز مشکل بود.^۱

اندیشه‌‌ورزی این خاندان منحصر در زراره نبود؛ بلکه اعضای دیگری از این خاندان نیز با محوریت اندیشه‌‌های زراره به اندیشه‌‌ورزی می‌پرداختند. این اندیشه‌‌سازی در برخی مسائل - همچون مسئله «ایمان»-^۲ به تکمیل نظریه زراره و در برخی دیگر - همچون مسئله «استطاعت»- به اصلاح آن می‌انجامید. این خط فکری افزون بر خاندان اعین، افرادی غیر از آل اعین همچون برید بن معاویه،^۳ محمد بن مسلم^۴ و حریز بن عبدالله سجستانی^۵ را نیز دربر می‌گرفت. حضور این افراد در خط کلامی زراره به معنای پذیرش تمام آرای کلامی زراره نیست؛ بلکه برخی از این افراد، تنها پیرو چند نظریه زراره هستند؛ برای مثال، آنچه قطعی است، آن است که محمد بن مسلم در اندیشه استطاعت، با ‌‌نظریه زراره همراه بوده است.^۶ بدین ترتیب باید گفت آل اعین و برخی امامیان دیگر، یک خط فکری را شکل می‌دادند. این خط فکری در منابع شیعی با عنوان «تیمیه»^۷ و در ‌نگاشته‌های اهل سنت با عناوین «زراریه» و «تمیمیه»، شناخته شده است.^۸