عبداللّه بن ادریس، معلی بن محمد ابی الفضل، الحسین محمد الاشعری. همان‌طور که دیدیم، محمد بن سنان متهم به غلو است. تنها توصیف راوی بعدی یعنی عبداللّه بن ادریس در کتب رجالی این سخن شیخ طوسی است که «له کتاب».^۱ وی در کافی تنها چهار حدیث دارد و همه آنها را از محمد بن سنان نقل کرده است و هر چهار حدیث او را تنها راوی بعدی یعنی معلی بن محمد نقل کرده است.^۲ معلی بن محمد‌البصری به‌رغم کثرت احادیثش در کافی (نزدیک به ۷۰۰ حدیث) توسط نجاشی مضطرب الحدیث و المذهب معرفی شده.^۳ احتمال این‌که اضطراب او در بحث امامت باشد، فراوان است؛ زیرا برخی کتاب‌های او درباره امامت بوده‌اند.^۴

راوی بعد حسین بن محمد اشعری قمی است که نجاشی او را توثیق کرده^۵ و بیشترین روایات او در کتب اربعه، بیش از ۸۰ روایت وی از قبلی، یعنی معلی بن محمد بصری است. بدین ترتیب زنجیره متشکل از سه راوی نخست یا متهم به غلو‌‌اند و یا این‌که ارتباط معناداری با متهمان به غلو دارند.

همان‌طور که اشاره شد، روایت چهارم را شیخ صدوق نقل کرده است.^۶ راوی نخست این روایت، یعنی جابربن یزید جعفی از متهمان به غلو است. راوی بعد، یعنی عمرو بن شمر نیز چنان‌که گفتیم هرچند متهم به غلو نیست، اما راوی اصلی کتب جابر بوده و نجاشی از قول دیگران او را متهم به وضع کرده است.^۷ عبداللّه بن حمّاد راوی بعدی است که ابن غضائری با تعبیر «یعرف حدیثه تارة وینکر اخری» اعتبار او را زیر سؤال برده است.^۸ راوی بعدی ابراهیم بن اسحاق نهاوندی است که در سال ۲۶۹ق زنده بوده است^۹ و ابن غضائری او را در مذهب دارای ارتفاع دانسته ^۱۰ و

نشدن به غلو می‌توان به‌لحاظ کثرت نقل از مشایخ متهم به غلو، اگر نه در عقیده، در نقل حدیث به این خط متعلق دانست. بیشترین تعداد روایات علی بن محمد بن علان کلینی (۲۳۲ روایت) در کتب اربعه از سهل بن زیاد آدمی است و بعد (۸۲ روایت) از صالح بن ابی حماد رازی نقل کرده که نجاشی با عبارت «کان أمره ملبساً (ملتبساً) یعرف وینکر»^۱ اعتبار او را زیر سؤال برده است. او همچنین ۲۷ روایت از اسحاق بن محمد بن احمد نخعی نقل کرده که این فرد «فاسد المذهب» و «معدن التخلیط» معرفی شده است.^۲ بدین ترتیب در کل نمی‌توان علی بن محمد علان کلینی را در نقل حدیث خارج از خط متهمان به غلو دانست حتی اگر متهم به غلو نشده باشد.

راویان دومین روایت کلینی^۳ به ترتیب عبارتند از جابر، مفضل بن عمر، محمد بن سنان، محمد بن عبداللّه، حسین بن عبیداللّه الصغیر و احمد بن ادریس. در این روایت سه راوی پیاپی نخست، یعنی جابر، مفضل بن عمر، محمد بن سنان از متهمان به غلو‌اند. راوی بعدی این روایت محمد بن عبداللّه است که با خط متهمان غلو بی‌ارتباط نبوده است؛ او در کتب اربعه پنج حدیث از صالح بن عقبة بن قیس نقل کرده است که متهم به غلو است ^۴ و سه روایت از علی بن حسان الهاشمی که غالی و فاسد الاعتقاد^۵ و کذاب معرفی شده^۶ نقل کرده است و نیز یک روایت از سلیمان الدیلمی که در رجال کشّی از غالیان بزرگ به حساب آمده، نقل کرده است. حسین بن عبیداللّه الصغیر راوی دیگری است که کشّی او را از کسانی دانسته که قمی‌ها او را به اتهام غلو از قم اخراج کردند^۷ و نجاشی او را متهم به غلو دانسته است.^۸ راوی اخیر، یعنی احمد بن ادریس از جمله راویان قمی است که بیشترین تعداد روایات خلقت نوری را نقل کرده است. بدین ترتیب، می‌توان این دو حدیث را نشانی دانست از امتداد زنجیره‌وار راویان متهم به غلو از کوفه تا قم.

سلسله راویان سومین روایت کلینی^۹ به ترتیب از بالا به پایین عبارتند از: محمد بن سنان،