1.. philosophy of mind.

2.. تنها برای نمونه، به اَبَرکامپیوترهایی اشاره می‌شود که برای محاسبات هوش مصنوعی گاهی مجبور به انجام محاسباتی می‌شوند که هفته‌ها به طول می‌انجامد.

3.. محمدرضا خاتمی در گزارش خود از مقاله هاسکر (Haskker, ۲۰۰۰) اشاره‌ای به مقایسه دو پارادایم قدیمی و مدرن در فلسفه ذهن کرده است (خاتمی، «موضع ویتگنشتاین در باب علوم معرفتی»، ص۵۹-۶۲‌).

4.. برای مثال، نک: یوسفی، «رابطه نفس و بدن از دیدگاه ملاصدرا و کتاب و سنت»، ص۲۴؛ عید نفیسه، اثر الفلسفه، ص۲۳۹-۲۴۰؛ ‌کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج۱، ص۲۳۹؛ ‌مورفی، «آیا مسیحیان به نفس نیاز دارند؟»، ص۱۶۰؛ برای دیدگاه‌های خود افلاطون در این باره نک: افلاطون، دوره آثار افلاطون، ج۲، ص۴۹۹ (روح دود و دم نیست)، ص ۵۰۳-۵۱۰ (آموختن به جز یاد آوردن نیست)، ص۵۱۳ (امکان آگاهی روح از امور جاودان)، ص۵۱۴ (روح دست‌کم چیزی شبیه به جاودان)، ص۵۱۶ (تناسخ حتی در حیوانات و ص۵۱۹)، ص۵۲۲-۵۲۸ (جاودانگی روح) و ص۵۳۹.

1.. ‌اشعری، مقالات الاسلامیین، ص۳۲۹-۳۳۲.

2.. اشعری افزون بر دیدگاه ضرار بن عمرو مبنی بر نفی هر جوهری غیر از جسم انسان (اشعری، مقالات الاسلامیین، ص۳۳۰)، به نقل گزارشی از ابوبکر اصم می‌پردازد که صریحاً به نفی روح (احتمالا حتی از نوع جسمانی مورد نظر متکلمان) و نفی هر حقیقت غیر محسوس و غیر مشاهد در انسان و اذعان به جوهر واحد بودن انسان می‌پردازد (همان، ص۳۳۱). این که قول ابوبکر اصم در کنار قول به قائلان به روح جسمانی آمده است، حاکی از قول به نظریه‌ای متفاوت از سوی ابوبکر اصم باشد که حتی روح مورد نظر متکلمان که جنبه جسمانی داشت را نیز مورد قبول قرار نمی‌داد.

3.. اشعری، مقالات الاسلامیین، ص۳۳۰.

4.. سخن مقدسی (م۳۸۱ق/۹۹۱م) دربارۀ ابوالهذیل که انسان مکلف را از دیدگاه او در کنار هشام بن حکم و معمر و خیاط، ترکیبی از روح و جسم مشاهد می‌داند (مقدسی، البدء والتاریخ، ج۲، ص۱۲۱)، در نگاه نخست با باور و سخنی که از ابوالهذیل معروف است که حقیقت انسان را هیکل مشاهد می‌داند (اشعری، مقالات الاسلامیین، ص۳۲۹) در تضاد است. همچنین سخن اشعری در جای دیگر (همان، ص۳۳۷) که در آن تقسیمی از ابوالهذیل ارائه می‌دهد که بر مبنای آن نفس و روح و حیات از هم تفکیک می‌شوند و بر اساس آیه (الله یتوفی الانفس) (سوره زمر، آیۀ۴۲)، امکان سلب روح و نفس (بدون سلب حیات) در نظر گرفته می‌شود، ما را دربارۀ جسم‌انگار بودن ابوالهذیل به تردید وا می‌دارد.

5.. اشعری، مقالات الاسلامیین، ص۳۳۴؛ شیخ مفید، المسائل، ص۵۹؛ پاکتچی، «جبایی»، ج۱۷، ص۴۵۶.

6.. شیخ مفید، المسائل، ص۵۹.

7.. نک: ‌سید مرتضی، الذخیره، ص۱۱۴.

8.. physicalism