ابوسمینه، علی بن حماد، مفضل) افراد متهم به غلواند. در سه روایت منقول از احمد بن ادریس نیز متهمان به غلو قمی و کوفی۱ حضور پررنگی دارند. در طریق حدیث حسین بن محمد اشعری۲ محمد بن سنان و معلی بن محمد قرار دارند که در بالا تعلق ایشان به خط متهمان به غلو بیان شد. احمد بن محمد عاصمی اصالتاً کوفی، ولی ساکن بغداد بوده که احادیث مشایخ کوفی را در بغداد نقل میکرده است. احتمالاً کلینی وی را در بغداد دیده است. در دو روایت وی، فرد معروف به متهم به غلوی وجود ندارد.
بر این اساس، میتوان دریافت که کلینی در اخذ احادیث خلقت نوری اهل بیت علیهم السلامهم از بزرگترین شیخش یعنی علی بن ابراهیم عبور کرده و هم محدودیتهایی را که خط احمد بن محمد بن عیسی در نظر داشته نقض کرده است. وی در این توسعه و تسهیل، تابع مشایخی همچون علان کلینی و احمدبن ادریس قمی بوده است.
خط احمد بن محمد بن خالد البرقی
احمد بن محمد بن خالد برقی و پدرش در طریق هیچ یک از احادیث خلقت نوری اهل بیت علیهم السلامقرار ندارند. در محاسن حدیثی درباره خلقت نوری اهل بیت علیهم السلامیافت نشد. با اینهمه، او در این کتاب بابی را به خلقت مؤمن از نور خداوند اختصاص داده و در آن از جمله حدیثی را به طریق محمد بن سنان از مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام نقل کرده که از خلقت «مؤمن» از نور عظمت و جلال کبریای خداوند سخن میگوید.۳ روشن است که این حدیث فضیلت اختصاصیای را برای اهل بیت علیهم السلاماثبات نمیکند.
نتیجه
متهمان به غلو در مدرسه کوفه چه منفرداً و چه بهصورت جریانی و زنجیره وار در نقل احادیث خلقت نوری اهل بیت علیهم السلامنقش بسزایی ایفا کردهاند، اما افزون بر آنها، محدثان برجسته کوفی و نیز محدثان معمولی و در عین حال توثیق شده نیز به طرقی غیر از طریق متهمان به غلو این احادیث را نقل کردهاند.