این امر، تألیف موسوعهای فقهی است که در صدر تألیفات گسترده سعد بن عبداللّٰه ذکر شده است. کتاب الرحمه شامل چندین کتاب فقهی در ابواب گوناگون احکام و فروعات فقهی از نماز و وضو و زکات و روزه و حج و... بوده و دانشنامهای از ابواب گوناگون فقه را در بر میگرفته است. به گفته مرحوم نجاشی تنها بخشی از این موسوعه برای بازتاب آرا و نظریات فقهی شیعه نگارش و تدوین یافته بوده است و ظاهراً این موسوعه ناظر به نیاز جهان اسلام تدوین یا برای معرفی فقه اهل بیتعلیهم السلام در کنار فقه مشهور اهل سنت به سبک تلفیقی و تطبیقی و در معرفی فقه جعفری به دیگر جریانهای فقهی نگارش یافته است. به هر حال، این امر علاوه بر وسعت اطلاعات فقهی حدیثی سعد، نشانه افق بلند فکر و اندیشه عالمانه او در نگاشتههایی با وسعت مخاطبان پیش روی او بوده است و بر جنبه تقریبیِ دیدگاهِ دستکم برخی از اندیشوران قم در آن دوره دلالت میکند.
تردید در انتساب پارهای از آثار
از مسائل حاشیه برانگیزِ میراث سعد بن عبداللّٰه میتوان به اختلاف و طرح دیدگاههای متعارض درباره برخی آثار و نسبت یافتن آن به افراد متعدد، یا تردید در انتساب برخی از نگاشتهها به سعد بن عبداللّٰه و اموری مربوط به آن اشاره داشت که از جهت میراثشناسی مهم است. در ادامه به مهمترین مصادیق آن پرداخته میشود.
کتابی در دعا
اتان گلبرگ در کتابخانه ابن طاووس به مناسبت نام بردن از کتابهای دعا، به کتابی از سعد بن عبداللّٰه با نام کتاب الدعاء میپردازد و مینویسد: نه طوسى و نه ابن شهرآشوب کتابی از سعد بن عبداللّٰه در موضوع دعا یاد نکردهاند، بر خلاف نجاشی ـ تنها در میان شرححالنویسان متقدم امامى ـ که در این باره از دو کتاب وى یاد کرده: کتاب الدعاء و کتاب فضل الدعاء و الذکر. ابن طاووس از سه عنوان یاد کرده: کتاب الدعاء، فضل الدعاء (تنها این کتاب در فهرست منابع البلد الأمین آمده) و کتاب الادعیه. وی در نتیجه مینویسد: تصور این است که این عناوین مربوط به یک کتاب است (بهاحتمال کتاب فضل الدعاء و الذکر که نجاشى از آن یاد کرده)؛ گرچه این احتمال وجود دارد که ابن طاووس بیش از یک کتاب از سعد بن عبداللّٰه دیده باشد.۱ مرحوم