نقل مستقیم مشایخ ثلاث از او
شیخ سوی و شیخ صدوق از حمیری نقل بیواسطه نداشتهاند، اما طریقشان به او صحیح است.۱
تمام کلام در نقل مستقیم یا غیر مستقیم کلینی از اوست. اردبیلی در جامع الرواة بر این باور است که روایات مستقیم کلینی از او مرسل است. اردبیلی درمورد روایت کلینی از وی در باب مولد امام حسن مجتبیعلیه السلام مینویسد: «محمد بن یعقوب عن عبداللّٰه بن جعفر فی مولد الحسن بن علیعلیهما السلام و هو مرسل لانه کلما روی عنه، روی بواسطة محمد بن یحیی و فیه کما مر و کذا فی الموالید الآتیة».۲ در نقطه مقابل، مرحوم تستری با این ادعا مخالف است. او معتقد است کلینی دو گونه روایت از حمیری داشته است: گاه بدون واسطه از او نقل حدیث کرده، مانند روایاتی که در موالید ائمه علیهم السلام آورده، و گاهی به واسطه فرزندش محمد، محمد بن یحیی و علی بن عبداللّٰه. وی در جمعبندی مباحث کلیت این ادعا را مردود میشمرد: «فان ادعاء تلک الکلیة غلط و باطل».۳
نقل بیواسطه کلینی به لحاظ تاریخی هیچ منعی ندارد؛ ضمن آنکه اصل در قضاوت ـ بهویژه با عنایت به دقت خاص کلینی ـ آن است که نقل را مستقیم بشماریم. پس کلام تستری را قوی میدانیم.
از مجموع اطلاعات سندی در روایات شیعه، وی همطبقه محمد بن یحیی عطار، محمد بن علی بن محبوب، سعد بن عبداللّٰه، صفّار، احمد بن ادریس و احمد بن اسحاق خواهد بود که طبقه روایی او را نیز مشخص میسازد.
۲. ارتباطات علمی عبداللّٰه بن جعفر حمیری
عصری که او در قم زندگی میکرد، مقارن حضور گسترده اصحاب ائمه متأخر در این شهر است و به تبع، زمینه مراودات علمی او فراهم بوده است. مجموعه روایات او در کتب اربعه به ۱۸۲ روایت میرسد که با عناوینی همچون عبداللّٰه بن جعفر (۷۵ روایت)، عبداللّٰه بن جعفر الحمیری (۶۸ روایت)، و الحمیری (۳۹ روایت) آمده است. همچنین نمیتوان از گستردگی نقل مرحوم صدوق از او گذشت؛ چه آنکه در فقیه و غیر از آن به واسطه پدرش و محمد بن موسی متوکل از او
