الحمیری معرفی میکنند۱ که ظاهراً بر اساس نسخهای از خلاصة الاقوال گرفته شده۲ اما به قرینه آنکه هر سه ایشان فرزند حمیری، محمد را با عنوان محمد بن عبداللّٰه بن جعفر بن الحسین بن جامع بن مالک معرفی میکنند،۳ احتمال تصحیف آن قوت دارد.
مرحوم تستری در جمعبندی اقوال در نام و نسب او چنین مینویسد: «در مورد نسب او چهار قول وجود دارد: عبداللّٰه بن جعفر بن حسین، عبداللّٰه بن جعفر بن حسن، عبداللّٰه بن جعفر بن حسین بن جامع، عبداللّٰه بن جعفر بن حسین بن جامع بن مالک. حقیقت صحت این نسبتها معلوم نیست، ولی بعید نیست نظر صدوق در مشیخه به جهت همعصر بودن و اینکه استاد پدرش بوده، ترجیح داشته باشد».۴
آنچه در جمعبندی گفته می‌شود آنکه تنها اختلاف درخور اعتنا، جابهجایی نام جد دوم و سوم اوست. نبودن اختلاف بین قدما، احتمال تصحیف در نسخهای از کتاب خلاصة الاقوال علامه و عادت علما در انتساب اعلام به برخی اجداد اعلا و حذف برخی دیگر سبب می‌شود نام نسب ایشان را همانند آنچه نجاشی آورده بدانیم و ترجیح تستری نیز با ملاحظه همین نکات دور از ذهن نیست.
دو. ولادت و وفات
تاریخ ولادت ایشان به دقت تعیین نشده است، اما به قرینه تاریخ وفات برخی مشایخ او گمانهزنیهایی شده است؛ مثل آنکه اگر او را از اصحاب امام هادیعلیه السلام ـ آن گونه که شیخ در رجال آورده۵ـ به حساب آوریم و شهادت ایشان در سال ۲۵۴ قمری باشد، نیز وفات محمد بن حسین ابیالخطاب که طبق نقل نجاشی سال ۲۶۲ قمری ذکر شده۶ و حمیری از او نقل بیواسطه دارد،۷ بر این اساس نیمه اول قرن سوم تاریخ ولادت ایشان به حساب میآید.
1.. تفرشی، نقد الرجال، ج۳، ص۹۳، رقم ۳۰۲۷؛ کرباسی، اکلیل المنهج، ص۳۳۸، رقم ۵۸۸؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۱۳۹، رقم ۷۶۵۵.
2.. همانگونه که اردبیلی اشاره دارد.
3.. تفرشی، همان، ج۴، ص۲۴۴، رقم ۴۸۳۳؛ کرباسی، همان، ص۴۵۵، رقم ۸۸۴؛ خویی، همان، ج۱۶، ص۲۳۳، رقم ۱۱۰۸۱.
4.. تستری، قاموس الرجال، ج۶، ص۲۹۱، رقم ۴۲۳۹.
5.. طوسی، رجال، ص۳۸۹، رقم۵۷۲۷.
6.. نجاشی، رجال، ص۳۳۴، رقم ۷۹۸.
7.. برای نمونه، ر.ک: طوسی، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۲۲ و ۳۰۱. او در قرب الإسناد نیز ۱۷ روایت مستقیم از ایشان نقل کرده است.
