141
جستارهایی در مدرسه کلامی قم

هدایت قدم به قدم امیرالمؤمنینعلیه السلام در روشن ساختن حقیقت قدر برای اوست.۱ روایت از او در کمال الدین بر جمع شدن کمالات انبیا در امام علیعلیه السلام دلالت دارد.۲

ملاحظه این دو روایت نشان می‏دهد برقی ضمن توجه به شخصیت عبدالملک روایاتی از وی نقل می‏کند که پذیرش آن اگر به تنزیه وی منجر نشود، به حکم اقرارِ مخالف، خالی از اشکال است. این خود نشان از دقت برقی در تعامل با میراث حدیثی راویان دارد. از همین جا می‏توان به معناداری روایت او از ضعیفانی همچون وهب بن وهب نیز پی برد.

علی بن محمد ابوقتاده قمی

اگرچه عدد روایات وی در کتب اربعه به ۴۱ روایت ـ با احتساب روایات تکراری ـ می‏رسد، برقی تنها یک روایت از او در کتاب مجالس دارد. احمد اشعری دو روایت از او در کتب اربعه و احمد برقی هفت روایت در مجالس شیخ از او نقل کرده‏اند. این احتمال در ذهن قوت می‏گیرد که روایاتِ در اختیار او به سبب هم‏طبقه بودن با محمد بن خالد از طرق دیگری به دست وی رسیده و نقل شده باشد.

عمرو بن ابراهیم ازدی

عبارت «کوفی ثقه» در حق وی، با ملاحظه کم‏روایتی او و گزارش سه روایت در کافی و دو روایت در محاسن از جانب برقی، نشان از اعتنای او به راویان ثقه اما کم روایت دارد.

احمد بن نضر خزاز

تمام دوازده روایت او در محاسن را محمد بن خالد نقل کرده است، اما هیچ‏یک از پنج روایت او در بصائر را وی نقل نکرده است. در کتاب شریف کافی او شش روایت از احمد دارد که از چهار روایت محمد بن عبدالجبار و ابراهیم بن هاشم بیشتر است. ناگفته نماند ۳۳ روایت او در این کتاب را محمد بن سالم که مصاحب او بوده، نقل کرده است.

هارون بن جهم

محمد بن خالد برقی دوازده روایت از سیزده روایت او در محاسن را نقل می‏کند. وی که «کوفی

1.. صدوق، توحید، ص۳۶۵، ح۳.

2.. همو، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵.


جستارهایی در مدرسه کلامی قم
140

مهم‏تر آنکه از این گزارش به انعکاس میزان توجه خاص صاحبان جوامع به میراث مورد اعتماد او نیز خواهیم رسید.

حدید بن حکم

همه روایات او از امام صادقعلیه السلام است و کتاب او را محمد برقی نقل کرده است. نجاشی او را «ثقة وجه متکلم» می‏خواند. متکلم بودن وی از نشانه‏های کم روایتی اوست. همه هفت روایت او در کافی به نقل از احمد اشعری و احمد برقی ـ اما نه به واسطه محمد بن خالد ـ منتقل شده است.۱

زکریابن آدم بن عبدالله

او را نجاشی «ثقة جلیل عظیم القدر و کان له وجه عند الرضاعلیه السلام»۲ معرفی می‏کند. او نیز به جهت تصدی منصب وکالت، راوی کم روایت شناخته می‏شود. بیشتر روایات وی از امام رضاعلیه السلام است، اما محمد بن خالد در طریق کتاب مسائل او از ایشان نیست، و تنها سه روایت از هشت روایت او در کافی را برقی نقل کرده است.

سعد بن سعد الأحوص

غالب تراث سعد، فقهی است. او نیز ثقه است و بیشتر روایاتش را محمد بن خالد نقل کرده است. برقی ۲۵ روایت از ۳۳ روایت سعد در کافی، ۲۶ روایت از مجموع ۴۴ روایت وی در تهذیب، و در محاسن دو روایت از وی نقل کرده است. تنها در کتاب بصائر، عباد بن سلیمان گوی سبقت را از برقی ربوده و هفده روایت از سعد نقل کرده است.

عبدالملک بن هارون بن عنتره

او با عبارت بلندی توثیق شده است، اما مشکلی در او باعث شده هیچ انعکاسی از روایات او در کتب اربعه نباشد. به تصریح نجاشی او «کوفی ثقة عین، لم‏یکن متحققاً بأمرنا»۳ معرفی شده است. صدوق دو روایت برقی از وی را در کتب خویش آورده است. روایت اول در توحید و «باب القضاء و القدر و الفتنة و الأرزاق و الأسعار و الآجال» است که بیانگر اصرار راوی بر فهم «قدر» و

1.. نجاشی، رجال، ص۱۴۸، شمارۀ ۳۸۵.

2.. همان، ص۱۷۴، شمارۀ ۴۵۸.

3.. همان، ص۲۴۰، شمارۀ ۶۳۷.

  • نام منبع :
    جستارهایی در مدرسه کلامی قم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران؛ زیر نظر محمدتقی سبحانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 17895
صفحه از 356
پرینت  ارسال به