123
جستارهایی در مدرسه کلامی قم

بازخوانی سیره حدیثی محمد بن خالد برقی

علی‏رضا بهرامی۱

سید علی‏رضا حسینی۲

درآمد

مدرسه حدیثی قم با معیارهای خاصی به دریافت و انتشار میراث حدیثی کوفیان پرداخته است. شهر شیعی قم، اصول و مبانی اهل بیتعلیهم السلام را از مجموعه تراث ایشان برداشت کرده و بر نقد احادیث منتقل‏شده اصرار فراوانی دارد.

دقت فوق‏العاده اصحاب قمی اهل بیتعلیهم السلام در میراث‏بانی احادیث ایشان، گاه به منازعات و اختلافاتی منجر شده است. برداشت ابتدایی از برخی گزارش‏های فهرستی، این‏ گمانه را در ذهن می‏آفریند که پافشاری قمی‏ها بر روایات و ستیزه ایشان با مفاهیم انحرافی همچون غلو، جریانی تک صدایی در پی داشته که به کنار نهادن بخشی از میراث حدیثی و پیشگیری از تألیف آن از طرفی و اهتمام به انعکاس انحصاری روایات مطابق این اندیشه، از دیگر سو انجامیده است.۳

1.پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث،(پژوهشکدۀ کلام اهل‏بیت علیهم السلام) (AlirezabEO@gmail.com)

2.ستادیار دانشگاه قرآن و حدیث (sahoseini۱۴@gmail.com)

3.. نقد شیوۀ میراث‏پژوهی قم و تثبیت شخصیت راوی، از جملۀ راه‏هایی است که فهرست‏نگاران شیعه پیموده‏اند. برای نمونه، ر.ک: نجاشی، رجال، ص۳۸، شمارۀ ۷۷ (دفاع از حسین بن یزید نوفلی) و ص۳۳۳ و ۳۴۸ (دفاع از محمد بن عیسی بن عبید)؛ ابن غضائری، کتاب الضعفاء، ج۱، ص۴۰ و ۸۶؛ طوسی، رجال، ص۳۴۶، شمارۀ ۵۱۶۷ و ص۳۶۸، شمارۀ ۵۴۷۸. نگارنده در مقاله‏ای با عنوان «نگاه حوزۀ بغداد به راویان و آراء رجالی قم» به تفصیل به این بحث پرداخته است. (علوم حدیث، شمارۀ ۶۵).


جستارهایی در مدرسه کلامی قم
122

کتاب‏نامه

۱. ابن داوود، حسن‏ بن علی، رجال، به کوشش جلال‏الدین محدث ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۳.

۲. ابن غضائری، احمد بن الحسین، رجال، به کوشش محمدرضا حسینی جلالی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۲ق.

۳. تفرشی، نقد الرجال، قم: مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۸ق.

۴. حلی، حسن بن مطهر، خلاصة الاقوال، قم: دار الذخائر، ۱۴۱۱ق.

۵. خویی، سید ابولقاسم، معجم رجال الحدیث، قم: مرکز نشر آثار شیعه، ۱۴۱۰ق.

۶. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لایحضره الفقیه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق.

۷. طوسی، محمد بن الحسن، الفهرست، به کوشش سید عبدالعزیز طباطبایی، قم: مکتبة ‏المحقق الطباطبایی، ۱۴۲۰ق.

۸. ــــــــــ، الرجال، نجف: انتشارات حیدریه، ۱۳۸۱ق.

۹. ــــــــــ، التهذیب، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵.

۱۰. ــــــــــ، الاستبصار، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۹۰ق.

۱۱. علی‏ بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم: مؤسسة دار الکتاب، ۱۴۰۴ق.

۱۲. کشی، محمد بن عمر، رجال، تهران: انتشارات دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸.

۱۳. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ق.

۱۴. مامقانی، شیخ عبداللّٰه، تنقیح المقال، به کوشش محیی‏الدین مامقانی، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۲۴ق.

۱۵. موحد ابطحی، سید محمدعلی، تهذیب المقال، قم: ؟؟؟، ۱۴۱۷ق.

۱۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال، به کوشش سید موسی شبیری زنجانی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۷ق.

  • نام منبع :
    جستارهایی در مدرسه کلامی قم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران؛ زیر نظر محمدتقی سبحانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 17848
صفحه از 356
پرینت  ارسال به