83
جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد

کتاب‏نامه

۱. ابن ‏تیمیه، بیان تلبیس الجهمیه فی تأسیس بدعهم الکلامیه، تحقیق: محمد‏ بن‏ عبد‏الرحمن ‏بن ‏قاسم، مکة المکرمه: مطبعة الحکومه، ۱۳۹۲ق.

۲. ، منهاج السنة النبویة، تحقیق: محمد رشاد سالم، مصر: مؤسسة القرطبه، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.

۳. ابن ‏حجر، احمد بن‏ علی، لسان المیزان، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۹۷۱ق.

۴. ابن صفار، محمد بن ‏حسن، بصائر الدرجات، قم: کتابخانه آیةاﷲ مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.

۵. ابن ‏مرتضی، احمد بن ‏یحیی، طبقات المعتزله، تحقیق: سوسنه دیفلد ـ فلزر، بیروت: دار مکتبة الحیاه، بی‌تا.

۶. ابن ‏ندیم، محمد بن ‏اسحاق، فهرست، تحقیق: رضا تجدد، بی‌جا، بی‌تا.

۷. اسعدی، علی‌رضا، سید مرتضی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۱ق.

۸. اشعری، ابوالحسن، مقالات الاسلامیین، تصحیح: هلموت ریتر، آلمان ـ ویسبایندن: فرانس شتاینر، ۱۴۰۰ق.

۹. اقبال، عباس، خاندان نوبختی، تهران: کتابخانه طهوری، ۱۳۵۷ق.

۱۰. تنوخی، محسن بن ‏علی، نشوار المحاضره و اخبار المذاکره، تحقیق: عبود الشالجی، بی‌جا، ۱۹۷۳م.

۱۱. اعتصامی، عبد الهادی، «چگونگی مواجهه شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه»، نقد و نظر، شماره ۶۶، ۱۳۹۱.

۱۲. جوادی، قاسم، «تأثیر اندیشه‏های کلامی شیعه بر معتزله»، فرق تسنن، قم: نشر ادیان، ۱۳۸۶.

۱۳. حسینی‌زاده، سید علی، «مقایسه اندیشه‏های کلامی نوبختیان و شیخ مفید در بستر میراث کلامی امامیه و معتزله»، تحقیقات کلامی، شماره ۲، ۱۳۹۲.

۱۴. حسینی‌زاده خضرآباد، سید علی، «مقایسه اندیشه‏های کلامی نوبختیان و سید مرتضی»، نقد و نظر، شماره ۶۷، ۱۳۹۱.


جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد
82

جریان نو ظهور را پذیرفت.

در موارد هم‌گرایی متکلمان امامی بغداد با اندیشه‏های کلامی معتزله نمی‏توان به‌صورت کلی منکر هر گونه اثرگذاری این جریان بود. همچنین نمی‏توان گفت که ظهور این جریان واگرا از کلام نخستین امامیه، تنها علت هم‌گرایی متکلمان امامی بغداد به اعتزال است. در همین راستا متکلمان امامی بغداد که متوجه این موضوع بودند، اندیشه‏های خود را برگرفته از تعالیم ائمه علیهم السلام می‏دانستند و سعی در نشان دادن تفاوت اندیشه‏های خود با معتزله داشتند. از همین رو، شیخ مفید با تألیف کتاب اوائل المقالات به ‌نوعی تمام اندیشه‏های خود را برگرفته از تعالیم امامان معصوم علیهم السلام معرفی می‏کند.۱ همچنین متکلمان بغدادی می‏کوشیدند همسانی برخی اندیشه‏های خود با معتزله را در پی هم‌نوایی معتزلیان با اهل بیت علیهم السلام در این آرا تفسیر کنند. تألیف کتاب الرسالة المقنعة فی وفاق البغدادیین من المعتزلة لما روی عن الائمه، اثر شیخ مفید، شاهدی بر این مدعاست.۲

1.. اعتصامی، «چگونگی مواجهۀ شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه»، نقد و نظر، شمارۀ ۶۶، ص ۸۵-۱۰۳.

2.. نجاشی، رجال، ص ۳۹۹.

  • نام منبع :
    جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران، زیر نظر محمدتقی سبحانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39172
صفحه از 657
پرینت  ارسال به