عفت می‌داشت و از طمع به دور و اهل ورع و پارسایى می‌بود.^۱

ابو‏احمد موسوی همزمان با منصب نقابت در دوره‏های مختلف، مقام دیوان مظالم را نیز بر عهده داشت. البته در سال ۳۹۴ قمری هنگامی که او بار دیگر نقابت علویان در عراق را به عهده گرفت، بهاء‌الدوله بویهی علاوه بر آن در حکمی که از شیراز برای ابو‏احمد صادر کرد، وی را به ریاست قضا و مظالم منصوب نمود؛ اما خلیفه عباسی مقام قضاوت را برای ابو‏احمد نپذیرفت.^۲

بعد از وفات ابو‏احمد، سید رضی مقام‏های پدر از جمله ریاست دیوان مظالم را بر عهده گرفت^۳ و پس از وفات سید رضی در سال ۴۰۶ قمری سید مرتضی تمام مناصب برادر را بر عهده گرفت و در حکمی که القادر باﷲ عباسی برای سید مرتضی نوشت، ریاست دیوان مظالم ـ علاوه بر نقابت طالبیان ـ بر عهده سید نهاده شد.^۴ همچنین پدرِ همسرِ سید مرتضی، ابو‏التمام زینبی، علاوه بر نقابت عباسیان، قاضی بصره بود.^۵

امارت حج

از دیگر مناصب خاندان مرتضی امارت حج بود که سال‌های متمادی در اختیار ابو‏احمد و پسرانش بود. امارت حج منصبی مهم بود که امیر حاج به نیابت از خلیفه در ایام حج سرپرستی حجاج را بر عهده می‏گرفت و با ارتباطاتی که با رؤسای قبایل ساکن در مسیر حج داشت، سعی بر سالم رساندن کاروان حجاج به مکه داشت و در ایام حج در مکه و مدینه خطبه می‏خواند و نظارت بر امور حج را بر عهده داشت.^۶ ماوردی درباره امارت حج می‏گوید: امارت دو گونه است: ۱. سرپرستى بر امرِ بردنِ حاجیان به حج؛ ۲. سرپرستى بر برپایى حج. سرپرستى بر امر بردن افراد به حج، نوعى ولایت سیاسى و مدیریت است. سرپرست باید مطاع، اندیشور، شجاع و کاردان باشد. ماوردى تفصیل شرایط و احکام هریک از این دو گونه سرپرستى را در الاحکام السلطانیه آورده است.^۷

جد پدری سید مرتضی، ابراهیم بن موسی بن جعفر علیهما السلام در سال ۲۲۲ قمری اولین طالبی بود که از سوی مأمون عباسی امیر الحاج شد و مراسم حج را برگزار کرد^۸ و پس از مأمون خطبه به نام برادرش

فخرالملک آن را در حضور اشراف و فقها و علما و قضات قرائت کرد، منصب نقابت طالبیان بر عهده سید مرتضی نهاده شد.^۱ گفته شده تنها طالبیی که توانست مقام نقیب النقباء (نقابت همزمان طالبیان و عباسیان) را به دست آورد، سید مرتضی بوده است که گویا پس از وفات دوست و برادر همسرش ابن ‏ابی‌التمام محمد بن علی عباسی که نقیب عباسیان بود، این مقام را بر عهده گرفت.^۲

ابو‏محمد حسن، فرزند سید مرتضی،^۳ در زمان پدر جانشین او در مقام نقابت بود و به علت اشتغال علمی پدرش وی عملاً امور نقابت را به عهده داشت. اما پس از وفات سید مرتضی، ابو‏محمد عدنان، پسر سیدرضی که ملقب به عزالهدی بود، در رقابت با ابو‏محمد حسن پسر سید مرتضی که از طریق تطمیع خلیفه درصدد دریافت نقابت بود، برتری یافت؛ زیرا علویان با اجتماع در مقابل دارالخلافه بر نقابت عدنان اصرار کردند و در نهایت خلیفه عباسی حکم نقابت را به نام عدنان صادر نمود.^۴

برخی اقوام سببی سید مرتضی نیز از نقیبان عباسیان بودند؛ از جمله پدر همسر سید مرتضی، ابو‏التمام زینبی که تا هنگام مرگ در سال۳۸۴ قمری، نقابت عباسیان را بر عهده داشت^۵ و پس از وی فرزندش ابو‏الحسن به نقابت رسید.^۶

می‌توان گفت از اوایل نیمه دوم قرن چهارم تا انتهای نیمه اول قرن پنجم، یعنی بیش از یکصد سال خاندان سید مرتضی جایگاه مهم نقابت طالبیان را در اختیار داشتند و در همین دوران، مدتی طولانی نقابت عباسیان برعهده اقوام سببی سید مرتضی یعنی پدر و برادرِ همسر وی بود.

دیوان مظالم

از دیگر مسئولیت‌های خاندان مرتضی ریاست دیوان مظالم بود که در پی نقابت به آنان واگذار شد. علاوه بر ابو‏احمد پسرانش سید مرتضی و سید رضی نیز این مقام را در دوره‏هایی در اختیار داشتند. دیوان مظالم کار حل و فصل نزاع‏ها و داورى میان دو طرف نزاع و احقاق حقوق را بر عهده داشت؛ نظیر آنچه امروزه دادستان بر عهده دارد.^۷ دارنده چنین سمتى مى‏بایست قدر و منزلت، نفوذ، هیبت و