توانایی اقتصادی بالایی را برای آنان پدید آورده بود.۱ اموال ابواحمد به میزانی بوده که ثلث مالش را که وقف بر امور خیر کرده بود، بسیار فراوان دانستهاند.۲ وی از اموال خود مسجد قطیعه را در بغداد بنا کرد که یکی از مساجد جامع بغداد بود و در آن، نماز جمعه بر پا میگشت.۳
گزارشهای تاریخی از تمکن مالی بالای سید مرتضی نیز خبر میدهند، بهگونهای که گفته شده وی مالک هشتاد روستا بوده است و ارزش مادی کتابخانه وی را بیش از سی هزار دینار دانستهاند. از شواهد توانایی مالی سید، شهریه‌ای است که وی از اموال خود به دانشجویان پر تعدادش میپرداخت.۴ سید مرتضی و برادرش سید رضی در یکی از سفرهای حج به دست ابن جراح، امیر عرب‌های بادیه نشین که راهزن بودند، بازداشت شدند و با پرداخت فدیهای به مبلغ نه هزار دینار خود را رهانیدند۵ که این فدیه سنگین نشان از ثروت بسیار آنان است.
همچنین شواهد گویای آن است که آنان در مناطق مختلف خانههایی داشتهاند.۶ گفته شده در دوران بنی‌عباس وقتى به دلیل تعدد فِرَق و مذاهب خلیفه تصمیم گرفت بر چند مذهب اجماع کنند، از پیروان هر فرقه مبلغ فراوانی درخواست شد؛ حنفیه، شافعیه، مالکیه و حنبله، به دلیل کثرت پیروان، مبلغ درخواست شده را پرداخت کردند و رسمیت یافتند. مذهب شیعه نیز مىبایست چنین مبلغى را پرداخت می‌کرد. سید مرتضى که رئیس شیعیان بود، بسیار کوشید تا این مبلغ را جمع کند ولى نتوانست. حتى خود وى حاضر شد نصف آن مبلغ را از اموال خود بپردازد. به همین دلیل مذهب شیعه را در ردیف آن مذاهب قرار ندادند و بر صحت همان مذاهب اربعه اجماع شد.۷
جایگاه سیاسی
در میان امامیه همواره خاندانهایی از دانشمندان بودهاند که از جایگاه و مناصب سیاسی برخوردار بودهاند. از جمله این خاندانها آل یقطین، خاندان نوبختی، آل فرات و آل بسطام‌اند.۸ بی‌گمان این جایگاه سیاسی در نقش‌آفرینی این عالمان در عرصه اجتماعی و فرهنگی بسیار اثرگذار بوده است.
1.. ر.ک: خالقی، دیوان نقابت، ص۱۷۱ و ۱۷۲.
2.. صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۴۹.
3.. ابن جوزی، المنتظم فى تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۴، ص۳۳۹.
4.. افندی، ریاض العلماء، ج۴، ص۲۱-۳۰.
5.. ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۲۶.
6.. ابن عماد، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۵ و ۴۶.
7.. افندی، همان، ص۳۳-۳۴.
8.. صادقی، دولتمردان شیعه در دستگاه خلافت عباسی، ص۵۳-۱۹۰.
