مجموع احادیثى که در ابواب متعلق به موضوع ارتباط امامان علیهم السلام با فرشتگان آمده و احادیثى که در فحاوى دیگر ابواب اصول و فروع کافى ذکر شده است، درباره ارتباط ائمه علیهم السلام با ملائکه و همسخنى با آنان ـ که موضع شیخ مفید و فقیهان و حدیثپژوهان امامیه است ـ نباید تردید کرد. در اینجا برخى مواضع مناسب را نشان مىدهیم و نمونههایى از احادیث را مىآوریم.
شیخ کلینى در یکى از آغازین ابواب کتاب الحجة کافى۱ بابى فرانهاده با عنوان «بَابُ الفَرقِ بَینَ الرَّسُولِ و النَّبىِّ و المُحَدَّث». در این باب چهار حدیث آمده که بر این مضمون تصریح دارند که منزلت امام در سنجش با نبى، آن است که صداى ملک را مىشنود و خود او را نمىبیند و از همین رو، محدث نامیده مىشود:
۰.وَ الإِمَامُ هُوَ الَّذِى یسْمَعُ الکَلَامَ وَ لَایرَى الشَّخصَ۲ وَ اما المُحَدَّثُ فَهُوَ الَّذِى یحَدَّثُ فَیسمَعُ وَ لَایعَاینُ وَ لَایرَى فِى مَنَامِهِ».۳
در بابى مستقل درباره محدّث بودن ائمه علیهم السلام با عنوان «بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ علیهم السلام مُحَدَّثُونَ مُفَهَّمُونَ»، پنج روایت آمده است، مانند:
۰.عُبَیدِ بنِ زُرَارَةَ قَالَ: أَرسَلَ أَبوجَعفَرٍ علیه السلام إِلَى زُرَارَةَ أَن یَعلِمَ الحَکَمَ بنَ عُتَیبَةَ أَنَّ أَوصِیاءَ مُحَمَّدٍ ـ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلَامُ ـ مُحَدَّثُونَ.۴ عَن مُحَمَّدِ بنِ مُسلِمٍ قَالَ: ذُکِرَ المُحَدَّثُ عِندَ أَبِى‌عَبدِاﷲ علیه السلام فَقَالَ: إِنَّهُ یسمَعُ الصَّوتَ وَ لَایرَى الشَّخصَ فَقُلتُ لَهُ: جُعِلتُ فِدَاکَ کَیفَ یعلَمُ أَنَّهُ کَلَامُ المَلَکِ قَالَ: إِنَّهُ یعطَى السَّکِینَةَ وَ الوَقَارَ حَتَّى یعلَمَ أَنَّهُ کَلَامُ مَلَکٍ.۵
افزون بر این باب، احادیث فراوانى که درباره چگونگى پدید آمدن «مصحف فاطمه» رسیده، بر شنیدن سخن فرشته توسط حضرت فاطمه علیها السلام و امیرمؤمنان علیه السلام دلالت دارند.۶ در برخى ابواب متعلق به علم امام، احادیثى دال بر «نکت در آذان» و «نقر در اسماع» آمده است، از جمله در «بَابُ جِهَاتِ عُلُومِ الْأَئِمَّةِ علیهم السلام». حدیث زیر از امام کاظم علیه السلام نقل شده است:
«مَبلَغُ عِلمِنَا عَلَى ثَلَاثَةِ وُجُوهٍ مَاضٍ وَ غَابِرٍ وَ حَادِثٍ فَأَمَّا المَاضِى فَمُفَسَّرٌ وَ أَمَّا الغَابِرُ
