211
جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد

کتاب‏نامه

۱. ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر، قم: مؤسسة نشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.

۲. ــــــــــــــ، مستطرفات السرائر، تحقیق: لجنه التحقیق، قم: نشر الاسلامی، ۱۴۱۱ق.

۳. ابن حجر، احمد بن علی، لسان المیزان، بیروت: مؤسسة الاعلمی، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق.

۴. ابن‌حزم، علی بن احمد، الفصل، تعلیق: احمد شمس‌الدین، بیروت: دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.

۵. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، تحقیق: احسان عباس، بیروت: دار الثقافه، بی‌تا.

۶. ابن شهرآشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، تحقیق: محمدصادق بحرالعلوم، بیروت: دار الاضواء، بی‌تا.

۷. ــــــــــــــ، مناقب آل ابی‏‏‏طالب، تحقیق: لجنة من الاساتذ، نجف: المطبعة الحیدریة، ۱۳۷۶ق.

۸. ابن عماد حنبلی، عبد الحی، شذرات الذهب، تحقیق: محمود الأرناووط، دمشق: دار ابن کثیر، ۱۴۱۱ق.

۹. ابن غضائری، احمد بن حسین، رجال، تحقیق: محمدرضا جلالی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۲ق.

۱۰. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تحقیق: جواد قیومی، قم: نشر الفقاهه، ۱۴۱۷ق.

۱۱. ابن مرتضی، احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، تحقیق: سوسنه دیفلد، بیروت: دار مکتبة الحیاة،‌ بی‌تا.

۱۲. ابن نجار، محمد بن محمود، ذیل تاریخ بغداد، تحقیق: مصطفی عبدالقادر، بیروت: دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.

۱۳. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، فهرست، تحقیق: رضا تجدد، بی‏‏‏جا، ۱۳۵۰.

۱۴. ابوحیان توحیدی، علی بن محمد، اخلاق الوزیرین، تحقیق: محمد بن تاویت الطنجی، دمشق: دار صادر، ۱۴۱۲ق.

۱۵. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، اردبیل: مکتبة المحمدی، بی‌تا.

۱۶. اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین، آلمان: فرانس شتاینر، چاپ سوم، ۱۴۰۰ق.


جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد
210

مسلمان در این دوره نقد افکار ارسطو کتاب تألیف کردند که یکی از آن نوشته‏ها، مربوط به ابوالقاسم کوفی (م۳۵۶ق) متکلم برجسته امامیه است. در این بازه زمانی عده‏‏‏ای از اندیشوران امامی با متکلمان گروه‏های مختلف مانند معتزله، مناظره و مراوده علمی داشتند و حتی در تغییر آرای برخی از آنها نیز نقش‏آفرین بودند؛ مانند اثرگذاری شگرف ابن جبرویه امامی بر تغییر عقیده ابن مملک اصفهانی معتزلی. از مجموع قراین به دست می‏‏‏‏‏‏آید که در این عصر، اندیشه‌‎ورزان امامیه، فعال و در انتقال میراث علمی شیعه به نسل بعدی به‌ویژه مکتب پرآوازه بغداد سهم بسزایی داشته‏‏‏اند؛ هرچند به دلیل فقدان نوشته‏ها و آثار آنان نقش‏‏‏شان کم‏رنگ جلوه می‏‏‏‏‏‏نماید.

به نظر می‏‏‏‏‏‏رسد رویکرد و پی‏ریزی ادبیات جدید کلامی سید مرتضی ـ یکی از پرچمداران مهم مدرسه بغداد ـ در بی‏‏‏توجهی به مبانی کلامی گذشتگان و آثارشان اثرگذار بوده است. احتمالاً از همین ‏‏‏رو، برخی از آثار کلامی شیخ مفید، به عنوان میراث‌دار اندیشه‏‏‏های عالمان گذشته، مانند الارکان فی دعائم الدین و الکامل فی علوم الدین نیز از بین رفته‏‏‏اند.

  • نام منبع :
    جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران، زیر نظر محمدتقی سبحانی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 39091
صفحه از 657
پرینت  ارسال به