سید مرتضی نیز دانستن علومی نظیر صنعت‏ها و حرفه‏هاى مختلف مانند بافندگى و رنگرزى را بر امام واجب نمی‏داند و لازمه واجب دانستن این علوم را براى امام احاطه وی به همه معلومات الهی می‏داند. این امر مستلزم آن است که محدَث همچون قدیم، تعالى عالم لنفسه و نیز داراى معلومات نامتناهى باشد، که هر دوی این امور براى محدَث محال است.^۱

دیدگاه نوبختیان و شیخ مفید و سید مرتضی در موضوع علم امام، از اندیشه‏های مطرح در میان متکلمان امامی بوده است. بنابر گزارش اشعری، متکلمان امامیه درباره علم امام دو دیدگاه مختلف دارند: به باور گروه اول، امام به همه «ما کان و ما یکون» علم دارد و چیزی از علوم دنیا و علوم دین از دایره معارف وی خارج نیست. از این رو، معتقد بودند پیامبر توانایی نوشتن داشته و به زبان‏های مختلف آگاه بوده است. اما گروه دوم معتقد بودند امام اگرچه همه امور دین را می‏داند، به همه امور عالم آگاه نیست؛ زیرا وی حافظ شریعت است؛ از این رو، آنچه مردم برای دانستن آن به امام نیاز ندارند، جایز است که امام آن را نداند.^۲

اعجازِ امام

شیخ مفید در باب معجزات ائمه علیهم السلام می‏گوید:

درباره ظهور معجزات و آیات از امامان علیهم السلام باید گفت امکان آن هست، ولى وجوب عقلى و نیز امتناع قیاسى ندارد. اخبار آشکار و فراوانى در این باره که معجزاتى از امامان‏ علیهم السلام صادر شده، به ما رسیده است، و من به آن از جهت وحى و اخبار صحیح معتقدم. و اکثریت امامیان در این خصوص نظر مرا دارند، و نوبختیان با این نظر مخالف‌اند و آن را رد مى‏کنند. و بسیارى از پیروان امامیه آن را عقلاً همان‏گونه واجب مى‏دانند که بر پیامبران واجب مى‏دانند. و همه معتزله مخالف ما نظر دارند، جز ابن ‏اخشید و پیروان وى که معجزه را بر غیر انبیا روا مى‏دانند. و همه اصحاب حدیث معجزه را براى هر شخص صالح از اهل تقوا و ایمان روا مى‏دارند.^۳

طبیعى است که نوبختیان وقتى اعجاز را براى ائمه اطهار علیهم السلام نپذیرند، براى کارگزاران، وکیلان و سفیرانِ آنان نیز نخواهند پذیرفت، اما شیخ مفید ظهور معجزات را برای آنها عقلاً ممکن می‏داند و معتقد است نصوص نیز با آن منافاتی ندارد. وی گروهی از مشایخ امامیه را با خود هم‏رأی می‏داند.^۴

راه شناخت امام

بنابر آنچه شیخ مفید نقل کرده است، امامیه بر لزوم نص بر امامتِ فردی که معجزه ندارد، اجماع دارند^۱ و چون نوبختیان ظهور معجزه را از غیر انبیا ممکن نمی‏دانند،^۲ یگانه راه شناخت امام از دید آنان نص می‏باشد؛ از این رو، ابو‏سهل با ادله عقلی لزوم وجود امام منصوصی را ثابت می‏کند که به کتاب و سنت عالم است و در علم او به کتاب و سنت، خطا و نسیان راه ندارد. اما شیخ مفید معتقد است از آنجا که صدور معجزه از ائمه امکان دارد و روایات نیز بر وقوع آن دلالت دارند، می‏توان امام را از طریق معجزه شناخت.^۳ سید مرتضی نیز چون معجزه را برای امام جایز، بلکه در مواردی واجب می‏داند، شناخت امام را طریق معجزه ممکن می‏داند.^۴

علمِ امام

ابو‏سهل علم ائمه را از جانب خدا می‏دانست و معتقد بود آنان علوم خود را نزد کسی نیاموخته‏اند، بلکه پیامبر صلی الله علیه و آله آن را از خدا و امام علی علیه السلام آن علوم را از پیامبر و هر امامی‏ از امام پیش از خود دریافت کرده است. همچنین در علوم ‏آنان خطا راه ندارد و آنان در شناخت قرآن و سنت بر دیگران برتری دارند.^۵ اما شیخ مفید علاوه بر این طریق، معتقد است علوم ائمه علیهم السلام ممکن است از راه تحدیث و شنیدن صدای فرشتگان باشد.^۶ سید مرتضی نیز علوم ائمه علیهم السلام را میراث نبوی می‏داند و تصریحی درمورد تحدیث و شنیدن صدای فرشتگان توسط امام ندارد، اما از آنجا که این امور را از طرق علم امام ذکر نکرده، بعید نیست در این اندیشه با نوبختیان هم‌رأی باشد.^۷

گستردگىِ علم امام نیز محل اختلاف متکلمان امامى‏مذهب مدرسه بغداد است. نوبختیان به وجوب عقلى علم امام به لغات، صنایع و فنون گوناگون اعتقاد دارند؛ در مقابل، شیخ مفید معتقد است که علم امام به لغات، صنایع و فنون گوناگون، نه ممتنع است و نه وجوب عقلى دارد؛ از این رو، در صورتى که روایات صحیحى در این باره وجود داشته باشد، گستردگى علم امام را از طریق نقل خواهیم پذیرفت؛ ولى در خور توجه است که در صحت روایات موجود، تردید وجود دارد.