کتاب «جستارهایی در مدرسۀ کلامی بغداد» بخشی از کلان طرح «مدارس کلامی امامیه» است که تاکنون سه بخش آن با نام‌های «جستارهایی در مدرسۀ کلامی قم»، «جستارهایی در مدرسۀ کلامی کوفه» و همین مجموعه «جستارهایی در مدرسۀ کلامی بغداد» در قالب مجموعه مقالات آماده شده است و در ادامۀ کار دیگر مدارس کلامی امامیه تا عصر حاضر پژوهش خواهند شد.
نگاشتۀ پیش‌رو مجموعه مقالاتی است در حوزۀ مدرسۀ کلامی امامیه در بغداد که به همت پژوهشگران گروه تاریخ کلام در پژوهشکدۀ کلام اهل بیت علیهم السلام سامان یافته است. در این مجموعه افزون بر زمینه‌ها و بسترها، جریان‌های کلامی این مدرسه، برخی موضوعات کلامی و چالش‌های این مدرسه پژوهش شده‌اند.
فهرست اجمالی این کتاب به شرح ذیل می باشد:
فصل اوّل: زمینه ها و بسترها
•مناسبات امامیه و زیدیه؛ از آغاز غیبت صغرا تا افول آل بویه
•مناسبات فرهنگی ـ اجتماعی اهل حدیث و امامیه در بغداد
•کلام امامیه پس از دوران حضور؛ نخستین واگرایی ها
•نقش معتزلیان شیع هشده در گرایش کلام امامیه به اعتزال
•ابوعیسی وراق؛ از اعتزال تا گرایش به مدرسۀ کوفه
•ابن راوندی و دفاع از اندیشۀ کلامیِ کوفه
•عوامل شکل گیری مدرسۀ کلامی بغداد
فصل دوم: جریان ها
•متکلمان ناشناختۀ امامی بغداد از غیبت صغرا تا دوران شیخ مفید
•نوبختیان در رویارویی با متکلمان معتزلی و امامی
•نقش ابن قبۀ رازی در تاریخ تفکر امامیه
•جریان حدیثی امامیه در بغداد (از آغاز تا عصر شیخ مفید)
•آراى کلامى اختلافىِ شیخ مفید با نوبختیان با تکیه بر احادیث الکافى
•مقایسۀ اندیشه های کلامی نوبختیان با شیخ مفید و سید مرتضی
•جایگاه اجتماعی و سیاسی سید مرتضی و ...
•رویکرد متکلمان امامیه در بغداد به معتزلیانِ شیعه شده
•میزان اثرپذیری سیدمرتضی از معتزلۀ بصره در موضوع توحید و عدل
فصل سوم: روش‌شناسی و موضوعات کلامی
•نگاه حوزۀ بغداد به راویان و آرای رجالی مدرسۀ حدیثی قم
•چگونگی مواجهۀ شیخ مفید با میراث حدیثی امامیه
•نقش اجماع در اندیشۀ کلامی سید مرتضی
•جایگاه عقل در کلام امامیه در مدرسۀ کلامی بغداد
•تطوّر معرفت اضطراری در مدرسۀ کلامی امامیه در بغداد
•حیات پیشین انسان از دیدگاه متکلمان بغداد
•آموزۀ بدا در اندیشۀ امامیه از آغاز غیبت تا پایان مدرسۀ بغداد
