۷۶ . عدل از ديدگاه آيات و روايات و فقه در ابواب مختلف از نظر شيعه، عبدالمحمد رستاد، كارشناسى ارشد فقه و مبانى حقوق، دانشگاه آزاد اسلامى اراك، استاد راهنما: دكتر عباسعلى دادخواه، استاد مشاور: حجه الاسلام محمّدرضا آشتيانى، ۲۱۵ص، دست نويس.

اين تحقيق، در باب مسئله عدل از ديدگاه آيات و روايات و ابواب مختلف فقه شيعه، بررسى مى نمايد. عناوينى چون: تعريف عدالت به حُسن ظاهر يا مَلَكه يا امور ديگر، تساوى يا اختلاف لسان آيات و
احاديث و فتاواى فقها در زمينه عدالت، شرط بودن يا نبودن مروّت در معناى عدالت و تبيين معناى مروّت، قابل زوال بودن يا نبودن عدالت و توضيح اسباب سلب عدالت، از عمده مسائل مطرح شده در اين تحقيق است.
اين پايان نامه از هشت فصل تشكيل شده است:
فصل اوّل كه با مقدّمه اى آغاز شده، به تاريخچه بحث، توضيح اصل مسئله و پرسش هاى مطرح شده در بحث و اهمّيت بحث مطرح، يعنى عدالت، پرداخته شده و در پايان نيز چند اصطلاح در اين زمينه تعريف شده است.
فصل دوم، درباره سير مطالعه محقّق در موضوع مورد نظر است . در فصل سوم، روش، رهيافت، طرح و فن تحقيق و طرح تحليلى در اين بحث، بيان شده است.
فصل چهارم، به بيان اهمّيت عدل از نظر آيات و روايات اختصاص دارد. در اين فصل، محقّق بر آن است تا با بهره گيرى از آيات و روايات، ارزش و اهمّيت عدل را ـ كه يكى از امور موافق فطرت و زندگى انسان است ـ مورد بررسى و قرار دهد، تا لطافت و شيرينى حيات در سايه گسترش عدل، معلوم شود، و در صورت سلب عدالت، مشخّص گردد كه چه مشكلات و مصائبى دامنگير زندگى بشر خواهد شد.
فصل پنجم، در باب نظريات سه گانه فقهاى شيعه در مورد عدل است.
فصل ششم، درباره «مروّت» است؛ چرا كه بسيارى از فقها، مروّت را در معنا، عدالت شرط دانسته اند. در اين فصل كوشيده شده تا معناى مروّت از ديدگاه فقهاى شيعه مورد بررسى قرار داده شود.
در فصل هفتم، به مناسبت، سعى شده تا گناهان كبيره كه موجب سلب عدالت از فرد مى گردند و همچنين، آيات و روايات و اخبارى كه در
همين زمينه وارد شده است، مورد بحث و بررسى قرار گيرد.
در فصل هشتم، آيات و روايات درباره عدل آورده شده است. نگارنده در اين فصل، در صدد كند و كاو در مورد اين پرسش است كه آيا لسان آيات و روايات در زمينه عدل، در تمام موارد، يكسان است يا اين كه مسائل و موضوعات فقهى اهم و مهم دارد و در هر مورد، متفاوت اند.