۷۳ . شفاعت در قرآن و احاديث معصومان عليهم السلام، نهلا غروى نايينى، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى، دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، استاد راهنما: آيه الله ابوالقاسم خزعلى، استاد مشاور: ... ، ۱۳۶۸، ۱۷۲ص.

شفاعت، از مهم ترين مسائلى است كه طى قرون متوالى دست خوش تطوّرات و انحرافات فراوان گشته است. در نهايت امر نيز فِرَق مختلف اسلامى، همه به نوعى آن را پذيرفته اند؛ امّا هر يك، عقايد ديگرى را نادرست دانسته و او را كافر و مشرك شمرده است.
از آن جا كه شيعيان، بر اساس برداشت صحيح از مفهوم شفاعت، از فيض توسّل به سخنان امامان عليهم السلام و اولياء اللّه بهره ور بوده اند، بالطبع مورد بغض و دشمنى بيشترى نيز قرار داشته اند. اين پايان نامه با بررسى و تحقيق در مسئله شفاعت به كمك آيات و احاديث معصومان عليهم السلام، ابهامات و اتّهامات را از دامان اين حقيقت اسلامى زدوده و سيماى زيبا و راهگشاى آن را به پويندگان راه حق، نشان داده است.
در اين مجموعه، ابتدا معانى لغوى و اصطلاحى شفاعت بيان شده و سپس، آيات قرآن و روايات رسيده از معصومان عليهم السلام و گفتار بزرگان دين درباره آن بيان شده و بحث با بررسى مختصرى از عقايد مختلف درباره شفاعت به پايان رسيده است.
نويسنده، در آغازْ شفاعت را داراى انواعى دانسته و برخى از آنها را نادرست و غيرموجود در دستگاه الهى و ساخته دست تحريفگران
برشمرده است. سپس به تقسيمى ديگر، شفاعت را به دو قسم تكوينى و تشريعى تقسيم كرده و براى هر دو قِسم، مثال هايى از آيات و روايات آورده است.
در بخش ديگرى از پايان نامه، آيات درباره شفاعت، به دو قسم آيات نفى و آيات اثباتى تقسيم شده است. در نظر نويسنده، آيات نفى، آياتى است كه شفاعت را فقط به اذن خدا مى داند و بيشتر اين آيات در باب تعرّض به يهود و ادّعاهاى آنان آمده است.
آيات اثبات نيز بر دو قِسم است: يك قسم در مورد اثبات اصل شفاعت است و قسم دوم، درباره اختصاص شفاعت به خدا. شأن شفاعت، شفاعت اوليا و اذن الهى از ديگر مباحث اين بخش است.
نويسنده، در ادامه به شرايط شفاعت و شفيع مى پردازد. به گفته وى، در آيات و روايات، شفيع بايد داراى شرايطى چون اطاعت از خدا، ايمان به رسول او و عمل صالح باشد.
بخش ديگر اين مجموعه، درباره حدود شفاعت و كسانى است كه مورد شفاعت واقع نمى شوند. نويسنده مى كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه: آيا شفاعت، فقط در دنياست و يا در برزخ و قيامت نيز موضوعيت دارد؟ وى همچنين آثار تربيتى شفاعت را بررسى مى كند.
در بخش ديگر، نگارنده، شفاعت را از ديدگاه ساير ملل، اديان و مذاهب بررسى نموده و به رواج قسمى از شفاعت مردود در بين اين اديان و مذاهب، اشاره كرده است.
نويسنده، در قسمت پايانى اين مجموعه به بيان ادّعاى منكران شفاعت پرداخته و ضمن ايراد ادّعاى بعضى از رهبران وهّابيت و ردّ استدلالات آنان به تحقيق خود پايان داده است.