۱ . آفرينش از ديدگاه قرآن و حديث ، محمّدعلى حسين زاده، كارشناسى ارشد معارف اسلامى، دانشگاه آزاد اسلامى تهران، استاد راهنما: دكتر سيّد محمّدباقر حجّتى، استاد مشاور: ... ، ۲۰۵ ص، دست نويس.

نگارنده، در اين پايان نامه به بررسى نخستين سؤال ذهنى بشر، يعنى «آفرينش» پرداخته و با استناد به آيات و روايات و اقوال بزرگان و دانشمندان، به اين پرسش ذهن بشر تا اندازه اى پاسخ داده است.
نگارنده، بحث خود را با مقدّمه اى آغاز نموده كه در آن، به مبحث خلقت در اديان و مذاهب مختلف پرداخته و اين نكته را خاطرنشان كرده است كه بسيارى از انسان ها در راه شناخت آفرينش، راه كج را پيموده اند و به ورطه هلاكت افتاده اند. او علّت اين كج روى را كج فهمى دانسته، كه ناشى از تصوّر اعتقاد به خلق الساعه بودن جهان است و يا اين تفكر كه اين مادّه محتاج و به تمام معنا فقير، علّت و مبدأ آفرينش شده است.
به نظر نويسنده، اين كج روى نه تنها در بين اهل مذاهب كنونى، بلكه از زمان هاى بسيار قديم، وجود داشته و بشرِ بدون راهنما، نتوانسته است پى به حقيقت ببرد. همين نيز منشأ پيدايش افكار غلط و پيدايى خدايان متعدّد گرديده است. اين رويكردها باعث شده تا اين روايت كهن از عهد سومرى ها كه بر اين عقيده بوده اند نظم و ترتيب فعلى جهان، حاصل نبرد و جدالى است كه بين اژدهاى درياى ظلمت و پيكرهاى آشفته و توفانى با خدايان نور و الهه نظم و آرامش در گرفته است و يا پيدايش چهار فصل در مصر قديم به اين شكل بوده كه «ايشتر» در طلب عاشق دلداده خود، به سرزمين «حاوس» فرود آمد و چون بين خدايان درگيرى صورت گرفت، آن اختلاف، منجر به پيدايش چهار فصل شد.
اين پايان نامه، از فصل بندى و تبويب موضوعات و عناوين، بى بهره است و نگارنده، فقط به ذكر عناوين بحث و بيان شاهد مثال از آيات و روايات، بسنده نموده است. امّا شكل كلّى پايان نامه بر معيار تقديم بررسى آيات و سپس روايات، استوار است، منتها نويسنده در لابه لاى استدلال بر اصل بحث، اشاراتى نيز به تقديم و تأخير آفرينش موجودات كرده و با استناد به آيات و روايات، اين مطلب را روشن ساخته است.
عناوين عمومى و كلّى اين پايان نامه عبارت اند از: خلقت آسمان و زمين، خلقت ملائك، خلقت آدم و حوّا، خلقت بنى آدم، خلقت چهار فصل، خلقت حيوانات، پيشگويى وسايل نقليه ماشينى در قرآن، وجود داشتن جانداران در كُرات ديگر، زوج بودن مخلوقات، هدف از آفرينش، و در نهايت، بحث خلق و امر.