۳۳ . بررسى و نقد روايات تحريف در كتاب فصل الخطاب، محسن بيات، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرّس، استاد راهنما: حجه الاسلام ابوالفضل شكورى، استاد مشاور: ... ، ۱۳۷۳، ۲۷۷ص.
كتاب فصل الخطاب فى إثبات تحريف كتاب رب الأرباب، نگاشته ميرزا حسين نورى طبرستانى، معروف به محدّث نورى (۱۲۵۴ ـ ۱۳۲۰ق)
است كه با ارائه دوازده دليل، مدّعى رهيافت تحريف از نوع كاستى در قرآن به دست مخالفان ولايت اهل بيت عليهم السلام شده است و روايات منسوب به شيعه را در بخشى از كتاب خود، جمع آورى كرده و بدين ترتيب، زمينه تحقيق در روايات تحريف، كاملاً مهيّا شده است. در اين پايان نامه، سعى شده است با اثبات بى اعتبارى منابع مورد استناد محدّث نورى و بررسى ميدانى آيات مورد ادّعا و يادكردِ ديدگاه هاى بزرگان اماميّه، به شبهه تحريف قرآن، پاسخ داده شود و كتاب ياد شده، مورد نقد قرار گيرد. نگاه به منابع اصلى كه محلّ تجمع اين روايات اند نشانگر ضعف ريشه اى اين روايات است، كه با كنار هم قراردادن آنها با روش جدول بندى، حضور متراكم ضعفا و غلات در اسناد روايات تحريف، نشان داده مى شود و با كمى دقّت مى توان دريافت كه اين ادّعا، صرفا جنبه سياسى داشته و با عنوان طرفدارى از ائمه به جعل اين احاديث پرداخته شده است.
در فصل نخست اين پايان نامه، كتاب فصل الخطاب و منابع آن و انعكاس آن در داخل و خارج مرزها بررسى شده و شخصيت محدّث نورى از ديدگاه پاره اى از بزرگان و صاحب نظران، مورد بحث قرار گرفته است. همچنين منابع كتاب از جمله تفسير القمى و تفسير العيّاشى، مورد نقد قرار گرفته اند. بهره گيرى دشمنان شيعه از اين كتاب، عنوان ديگرى است كه نگارنده به آن اهمّيت داده، و اين كه بسيارى از مخالفان، نويسنده اين كتاب را در آثار خود در زمره غلات ياد كرده اند.
در فصل دوم با بررسى گسترده اسناد روايت تحريف، شخصيت ۳۸ تن از راويان اين گونه روايات ـ بويژه شخصيت احمد بن محمّد سيّارى كه عمده روايات تحريفْ منسوب به اوست ـ از ديدگاه رجاليان مورد بحث و بررسى قرار گرفته است و اثبات شده كه غالب اين
راويان، تضعيف شده اند و به عناوينى همچون جَعّال، مجهول و. . . منتسب اند. نگارنده، مجموع ۱۰۵۴ روايت فصل الخطاب را به هجده دسته تقسيم نموده و هر دسته را در رديفى از جدول قرار داده است. جالب اين كه از جمع بندى بين اين روايات، نقش غلات را نيز در اين قضيه روشن ساخته و حضور چشمگير آنان را در اين صحنه، از نظر دور نساخته است.
فصل سوم پايان نامه ـ كه حجم زيادى از آن را دربرمى گيرد ـ به نقد رواياتى اختصاص يافته كه در فصل قبل، سند آنها تجزيه و تحليل شده است. تعداد اين روايات، بالغ بر هزار و اندى است و همگى به حسب ترتيب خودِ كتاب فصل الخطاب مرتّب شده اند ضمنا به بررسى ميدانىِ بيش از ۱۷۰ آيه از قرآن ـ كه طبق ادّعاى محدّث نورى در آنها تحريف صورت گرفته ـ اختصاص يافته و با تأكيد بر اين نكته كه بيشتر اين رواياتْ ناظر به اختلاف قرائات است، به اين ادّعا پاسخ داده شده است.
در فصل چهارم، عدم تحريف قرآن از نظرگاه روايات و نيز بزرگان شيعه، مورد بررسى قرار گرفته است. محور در اين قسمت، قاعده تعارضى و جمع بين احاديث است كه در صورت توافق حديث با قرآن، اخذ و در صورت تخالف، رد مى شود.
