۲۵ . بررسى حديث ثقلين در مورد حقّانيت ولايت ائمه اطهار عليهم السلاماز ديدگاه فريقين، ولى اللّه خوش طينت، كارشناسى ارشد فقه و مبانى حقوق اسلامى، دانشگاه آزاد اسلامى اراك، استاد راهنما: دكتر محمدمهدى گرجيان، استاد مشاور: دكتر محمّدرضا آيتى، ۱۳۷۴، ۱۱۲ ص.

اين تحقيق، در صدد بيان حقّانيت ولايت ائمه اطهار عليهم السلام از ديدگاه فريقين توسط حديث معتبر ثقلين با رجوع به نظر صاحب نظران و با استفاده از كتاب هاى معتبر، و با تأمّل و دقّت در متن حديث، با استناد به آيات و احاديث مشابه، قابل استناد است. اين تحقيق، بر آن است كه به وسيله حديث ياد شده و با استناد به آيات و روايات ديگر، اهل بيت عليهم السلامرا بيشتر و بهتر بشناساند.
نگارنده، مطلب خود را با اثبات تواتر دلالت اين حديث در بين
فريقين، اثبات اين كه شناسايى و معرّفى اهل بيت و عترت حضرت رسول اكرم مى تواند معرّف خوبى براى شناسايى حديث ثقلين باشد، و اين كه آيات و احاديث مشابه ديگر نيز مى توانند در معرّفى نمودن حديث ثقلين، نقش مهمّى را ايفا بنمايند، كامل مى نمايد كه شامل پنج فصل است:
فصل اوّل كه پيش گفتار است، به هشت زير فصل تقسيم شده است. نخست در مدخل بحث، به صورت خلاصه، موضوع انتخابى، تجزيه و تحليل شده است.
سپس در تاريخچه مطالعاتى، سه كتاب مشهور بحارالأنوار، وسائل الشيعة و صحيفه انقلاب ، مورد بررسى قرار گرفته است. نگارنده، تحقيق در بيان موضوع را تعميم داده و به صورت گسترده تر از مدخل به بررسى موضوع پرداخته است. در اين راستا، در بُعد فنّى قابليت تحقيق در موضوع خود، و در بُعد محتوايى، حضور آشكار تحقيق را در جامعه بررسى نموده است.
آن گاه، ضمن اشاره به پايگاه اثباتى بودن تحقيق، سه مورد فرضيه در قسمت فرضيات بيان كرده و سپس، اهداف و حدود مطالعاتى را تحت يك عنوان آورده و طى آن، جنبه هاى مثبت و موارد جانبى تحقيق را كه آيات و احاديث مشابه حديث ثقلين و همچنين شناسايى اهل بيت عليهم السلاممذكور در حديث ثقلين است، بيان نموده است.
در قسمت اهمّيت مطالعاتى، فوايد تحقيق و رابطه تنگاتنگ آن با جامعه مورد بررسى قرار گرفته است. در تعريف اصطلاحات، الفاظ و اصطلاحاتى كه با موضوع، رابطه بيشترى دارند و در طول تحقيق به آن واژگان، مكرّرا اشاره شده، از چندين كتاب معتبر، مورد بررسى قرار گرفته است.
در فصل دوم در سير مطالعاتى، سه مورد از كتاب هايى كه در موضوع تحقيق، نگاشته شده اند، مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.
فصل سوم تحقيق، با هدف روشن ساختن روش تحقيق، به شش بخش تقسيم شده است :
ابتدا خلاصه اى از آنچه در زير فصل هاى فصل اوّل و سير مطالعاتى صورت گرفته، بررسى شده و آن گاه، در رهيافت تحقيق، با بيان اين كه رهيافت اين تحقيق، تاريخى است و از آن جا كه صرف بهره گيرى از وقايع مضبوط تاريخى ملاك است و رهيافت تاريخى محض است، به بحث درباره سه جمله استدلاليه، استناديه و استنتاجيه پرداخته شده است.
نگارنده، در مورد طرح تحقيق با بيان اين موضوع كه در صدد بيان يك مورد خاص (حديث ثقلين) است، طرح موردى را كه به صورت عميق و ژرفانگرانه است ، بررسى و بيان نموده است. وى در بيان اين كه طرح تحليلى ـ فنّى موضوع، طرحى استنباطى است، طرح تحليلى ـ نظرى موضوع را از ديدگاه فريقين، مشخّص مى كند، مضافا بر اين كه در تحقيق خود، در اين بخش از سه جمله استدلاليه، استناديه و استنتاجيه استفاده مى كند.
نويسنده، فصل چهارم را كه ارائه و تجزيه و تحليل اطّلاعات است، به سه گفتار تقسيم نموده:
در گفتار اوّل، در مورد اسناد حديث ثقلين، طبق روايات مختلف فريقين، با نقل اصل حديث از چندين منبع معتبر، به اثبات تواتر اين حديث پرداخته و در آخر اين گفتار، چند نمونه از مستفاد حديث ثقلين را طبق چند كتاب، مورد بحث و بررسى قرار داده است.
در گفتار دوم، عترت و اهل بيت را كه در متن حديث معرّفى شده اند،
مورد شناسايى قرار داده و به بيان عملكرد مردم پس از پيامبر صلى الله عليه و آله با اين بزرگواران پرداخته است.