۸۱ . فلاح و فوز در قرآن و حديث، على اكبر شايسته نژاد، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرّس، استاد راهنما: دكتر احمد بهشتى، استاد مشاور: ... ، ۱۳۷۲، ۲۴۴ ص .
نگارنده در اين پايان نامه، نخست به بررسى مفاهيم لغوى هر يك از واژه هاى «فلاح» و «فوز» پرداخته و مقايسه اى ميان آن دو به عمل آورده است. سپس به طور مشروح، در باب عوامل و موجبات رستگارى مطالبى آورده و از امتيازات فائزان و موجبات و نتايج رستگارى سخن گفته است.
مقايسه ميان فلاح و فوز و وجوه تشابه و امتياز آنها، در باب از نكات ديگر بررسى شده در اين پايان نامه است. در پايان نيز نگارنده، بحث مختصرى در باب عوامل سعادت آفرين انسان در كشمكش با دنياى فن آورى و لزوم بهره گيرى از قرآن و ائمه عليهم السلامبراى رَستن از هر نوع قيد و بند اسارت و ورود به زندگى انسانى نموده است و ضرورت انطباق صورت انسانى با سيرت، و ظاهر با باطن را يادآور شده است.
در اين مجموعه، براى بررسى موضوع، نخست، آيات و روايات مربوط پژوهش شده و سپس، نكات تفسيرى آنها مطرح شده و علاوه بر استفاده از معاجم، بحث هاى مرتبط به موضوع نيز آمده است.
اين پايان نامه، در چهار فصل، متشكّل از بخش هاى مختلف، تنظيم شده است. فصل اوّل به فلسفه اخلاق و تفسير موضوعى آيات مربوط به اين موضوع مى پردازد و ضمن ترتيب دادن آيات همگون، شيوه محوريابى در آيات و دستيابى به عناوين نو را نيز يادآور مى شود.
نويسنده، در ضمن و به تناسب بحث، تفسير موضوعى، تاريخچه پيدايش و روش هاى آن را بر چهار پايه خدامحورى، تسلسل طبيعى، موضوعْ مدارى و توحيدگرايى عنوان كرده و مشكلات اين نحوه تفسير را بررسيده است. وى در ادامه اين فصل، به بررسى مفهوم «فوز» و «فلاح» در لغت عرب و قرآن كريم و شعر و ضرب المثل پرداخته و استعمال «فلاح» و «فوز» را در آيات قرآن، مقايسه كرده است.
فصل دوم، از دو بخش تشكيل يافته است. بخش اوّل به عوامل و موجبات رستگارى مى پردازد. اين عوامل عبارت اند از: تكامل اعتقادى در توحيد و نبوت و معاد كه با ضعف در هر كدام از اينها، رسيدن به رستگارى بى نتيجه مى ماند و نتيجه آن، معكوس خواهد بود.
بخش دوم، نماى كاربرد «فلاح» در قرآن است. اين نما، جدول بندى شده و به صورت موضوعى، در دو موضوع اصلى و فرعى، با يادآورى نام سوره و شماره آيه، عرضه شده است.
فصل سوم پايان نامه نيز در دو بخش تأليف شده است. بخش اوّل، تبيين «فوز» و مقايسه دو واژه «فوز» و «فلاح» و كاربرد اين دو در قرآن است. فوز از ديدگاه مادّيگرايان و مال پرستان، فوز در سايه تلاش، كار و كوشش، اثر گريز از دنيا در رسيدن به فلاح و فوز، امتيازات فائزان و موجبات فوز، عناوين اين بخش اند. بخش دوم نيز به نماى كاربردى آيات فوز در قرآن، به همراه نماى موضوعى مطالب اين قسمت مى پردازد.
نويسنده، در فصل چهارم، به طور مختصر رابطه فلاح و فوز را بررسى كرده و مباحث خود را با جمع بندى كوتاهى پايان داده است.
