۶۳ . درآمدى بر مكتب حديثى علاّمه طباطبايى در تفسير، سيّد سعيد ميرى، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده اصول دين قم، استاد راهنما: دكتر محمّدكاظم شاكر، استاد مشاور: آيه اللّه محمّدهادى معرفت، ۱۳۷۸، ۱۰۹ ص.

موضوع اين پايان نامه، روش شناسى است. نگاه بيرونى علاّمه طباطبايى به حديث، رابطه قرآن و حديث، جايگاه روايت در تفسير قرآن به قرآن، عموما، و تفسير الميزان، خصوصا، نظريه استقلال قرآن و شيوه برخورد علاّمه با حديث به صورت عملى، بررسى معيارها و ملاك هاى مورد استفاده ايشان در گزينش و ردّ و قبول احاديث، و موضوعات مورد ابتلا در مواجهه با احاديث از قبيل اسرائيليات، جَرىْ و تطبيق، حجّيت خبر، نقل به معنا، روايات اسباب نزول، برخورد با احاديث متعارض، انواع حديث از حديث، نوع بيان و خلاصه جرح و تعديل روايات، از مباحث پژوهيده شده در اين مختصر است.
پپ نگارنده، با تتبّع آثار حديثى علاّمه و مقالات و نوشته هاى موجود درباره ايشان و سَبك برخورد وى با حديث، كوشيده است تا با بررسى، تحقيق و احيانا نقد آرا و نظريات وى، گام جديدى در زمينه حديث بردارد.
در مجموع، كاوش هاى انجام شده در اين پژوهش، به برخى از پرسش و پاسخ ها و محورها در زمينه شيوه برخورد صاحب الميزان با حديث، ويژگى هاى كلّى مكتب حديثى علاّمه، نظريات روايى علاّمه و مبناى وى در آنها، نگاه بيرونى علاّمه به حديث با نگاه درونى ايشان و تناسب و تناسق اين دو نگاه، و به عبارتى ميزان پايبندى صاحب الميزان در عمل به نظريات حديثى خويش، رابطه قرآن و حديث از نگاه ايشان، و جايگاه حديث در تفسير قرآن از نظر ايشان پرداخته شده است.
اين پژوهش در دو فصلْ فراهم آمده است: در فصل نخست، رابطه
قرآن و حديث از نگاه قرآن، مورد بررسى قرار گرفته است. در اين فصل، ضمن تبيين روش تفسير قرآن به قرآن در تفسير علاّمه طباطبايى، نظريه استقلال قرآن در تفهيم مقاصد كه از سوى ايشان مطرح شده، مورد توجّه قرار گرفته است. نويسنده با تأكيد بر اين نكته كه علاّمه در سراسر تفسير خود، مباحث روايى را با عنوان «بحث روايى» آورده ـ كه يك ششم الميزان را تشكيل مى دهد ـ به نقد ديدگاه ايشان پرداخته است.
فصل دوم، به بررسى تفصيلى چگونگى برخورد علاّمه با حديثْ اختصاص يافته است. مؤلّف در اين فصل، اثبات مى كند كه مرحوم علاّمه، به سند و متن رواياتْ توجّه داشته و با عرضه روايات بر معيارهايى همچون:قرآن، سنّت متواتر و عقل، به نقد آنها پرداخته است.
توجّه به اصول لفظى و ملاك هاى طرد حديث، همچون: مخالفت با كتاب و سنّت، مجهول بودن (مجموعا يازده ملاك)، اقسام حديث از حيث نوعِ بيان (روايات تفسيرى، روايات تطبيقى، روايات بطنى)، بررسى ارزش روايات صحابيان و تابعيان، اسرائيليات و موضع علاّمه در برخورد با آنها، از جمله مباحث مطرح شده در فصل دوم است.
گفتنى است كه صبغه حاكم بر اين پايان نامه تا حدّى انتقادى است.